Een dagelijkse wandeling vergroot de loopsnelheid

De loopsnelheid, paslengte en het aantal stappen per minuut zijn voorspellers voor een val. Veranderingen in het looppatroon van ouderen kunnen aanleiding zijn om een gerichte valpreventieve interventie in te zetten. Een beweeginterventie op maat met conditie-, balans-, kracht-, en flexibiliteitsoefeningen kunnen de kans op een val verkleinen. Maar voor ouderen die in een verpleeghuis wonen, zijn dit soort oefeningen vaak te hoog gegrepen. Omdat ze er fysiek niet toe in staat zijn, of omdat ze cognitieve problemen hebben en moeite hebben om de instructies goed te begrijpen.

Canadese onderzoekers zochten uit of een eenvoudige interventie, in de vorm van een dagelijkse wandeling, de mobiliteit kan verbeteren, en daarmee het valrisico kan verminderen.

Methode

Honderdachtenzestig ouderen uit twaalf verpleeghuizen deden mee aan dit onderzoek. Ze werden willekeurig over drie groepen verdeeld. De deelnemers in de loopgroep wandelden zestien weken lang, van maandag t/m vrijdag, maximaal een half uur onder begeleiding. Een fysiotherapeut bepaalde vooraf welke afstand de bewoner kon lopen voordat hij of zij zichtbaar moe of kortademig werd, pijn ging voelen of wilde gaan zitten om uit te rusten. Tijdens elke wandeling bepaalde de bewoner zelf het tempo en de afstand. In de loop van de zestien weken werd dit geleidelijk verhoogd.

De ouderen die in de tweede groep waren ingedeeld kregen gedurende de interventieperiode op werkdagen ongeveer dertig minuten persoonlijke aandacht in de vorm van een praatje, foto’s bekijken of een spelletje.

De deelnemers in de controlegroep kregen de gebruikelijke zorg en activiteiten.

De onderzoekers beoordeelden het looppatroon van alle deelnemers aan het begin van de interventieperiode, na acht en na zestien weken. Acht en zestien weken na afloop van de interventie herhaalden ze de metingen. Ze gebruikten daarvoor een zes meter lange elektronische loopmat. Sensoren in de mat meten allerlei facetten van het looppatroon op een valide en betrouwbare manier. De auteurs waren geïnteresseerd in de uitkomstmaten: loopsnelheid (m/s), staplengte (cm), cadans (aantal stappen/minuut) en grootte van het steunvlak van hiel-tot-hiel (cm).

Resultaten

Aan het begin van de interventieperiode was de gemiddelde loopsnelheid van alle deelnemers 0,40 m/s. Zestien weken na afloop van de interventie liepen de ouderen in de wandelgroep gemiddeld statistisch significant sneller dan in de andere twee groepen. De wandelaars liepen gemiddeld 0,10 m/s sneller dan aan het begin. Hun gemiddelde loopsnelheid was 0,51 m/s. In de andere twee groepen was de gemiddelde loopsnelheid zestien weken na de interventie 0,37 en 0,38 m/s.

De andere loopparameters: staplengte, cadans en grootte van het steunvlak verschilden niet statistisch significant tussen de groepen zestien weken na afloop van de interventie.

Toen de auteurs de gegevens van de deelnemers in de wandelgroep nader analyseerden, zagen ze het volgende: bewoners die aan het begin van het onderzoek langzamer dan 0,50 m/s liepen, lieten statistisch significant grotere verbeteringen in loopsnelheid zien in vergelijking met de bewoners die aan het begin sneller dan 0,50 m/s liepen.

Discussie

Verpleeghuisbewoners die dagelijks maximaal een half uur wandelen, gaan gemiddeld sneller lopen. De verbetering van de loopsnelheid met 0,10 m/s is volgens de auteurs een verbetering die nut heeft voor de bewoner. Want, zo schrijven ze, eerdere onderzoeken lieten al zien dat een verbetering in loopsnelheid tussen 0,08 en 0,14 m/s, klinisch relevant is.

De langzaamste lopers lijken het meest van de dagelijkse wandelingen te profiteren. Waarom dat is, is onduidelijk. De auteurs suggereren dat verpleeghuisbewoners die een lager tempo hebben, mogelijk meer baat hebben bij een zelfgekozen tempo en afstand. Terwijl de snellere lopers misschien een meer uitdagende loopinterventie nodig hebben.

Wandelen kan gemakkelijk in de dagelijkse activiteiten worden opgenomen. Lopen in een zelfgekozen tempo en afstand is een mooi alternatief voor verpleeghuisbewoners die niet in staat zijn om deel te nemen aan meer complexe of multifactoriële oefenprogramma’s. Of die daar geen zin in hebben.

Voor de fysiotherapeut ligt daar een mooie taak om mantelzorgers en vrijwilligers op weg te helpen om de bewoners hierbij te ondersteunen.

Bron: Kalu, M. E., Dal Bello-Haas, V., Hadjistavropoulos, T., Thorpe, L., Griffin, M., Ploeg, J., & Richardson, J. (2021). The Effects of a Walking Intervention on Gait Parameters in Older Adults Residing in Long-Term Care: A Randomized Controlled Trial. The journal of nutrition, health & aging, 25(9), 1099–1105. https://doi-org.eur.idm.oclc.org/10.1007/s12603-021-1683-6

Foto bij artikel door SilviaJansen / iStock.