Educatie is een belangrijke aanvulling bij chronische nekpijn

Nonspecifieke chronische nekpijn is een gecompliceerd probleem met fysieke en psychosociale gevolgen. Pijn, bewegingsangst, inactiviteit, depressie en angst zijn allemaal geassocieerd met dit ziektebeeld. Voor whiplash en chronische lage rugpijn is het belang van informatie al vastgesteld (zie ook Informatie en instructie erg belangrijk voor succesvolle interventie bij rugklachten), maar voor chronische nekpijn is dit verband nog niet goed aangetoond. Dit onderzoek richt zich op het effect van het toevoegen van educatie aan de gebruikelijke manuele therapie.

Methode

In dit RCT zijn 45 volwassenen die langer dan 12 weken nekpijn hadden geïncludeerd. Onderliggende aandoeningen waren exclusiecriterium. Gedurende de duur van het onderzoek mochten ze geen andere therapieën volgen of medicatie gebruiken. De deelnemers kregen gedurende 4 weken 2x per week een behandeling. Uitkomsten werden gerapporteerd bij baseline en na 4, 8 en 16 weken. De deelnemers werden ingedeeld in 3 groepen. De controlegroep kreeg de gebruikelijke zorg; manuele therapie bestaand uit technieken die bewezen effectief zijn bij nekklachten. Experimentele groep 1 kreeg dezelfde manuele therapie, aangevuld met twee educatieve sessies van 20 minuten ter bevordering van effectieve copingstrategieën en zelf-effectiviteit (self-efficacy). Experimentele groep 2 kreeg hetzelfde programma als groep 1, maar een deel van de manuele therapie werd vervangen door actieve oefeningen onder supervisie van de therapeut. Gebruikte meetinstrumenten waren:

• Neck Disabiliy Index (NDI; Vernon 2008): de meest gebruikte vragenlijst voor deze doelgroep die pijn en beperkingen in kaart brengt aan de hand van 10 vragen die gescoord worden op een schaal van 0 tot 5.
• Tampa Scale of Kinesiophobia (TSK; Goméz-Pérez 2011): een vragenlijst met 11 items over bewegingsangst.
• Fear Avoidance Beliefs Questionnaire(FABQ; Williamson 2006): 16 items over de gedachten die mensen hebben over de invloed van fysieke activiteit en werk op hun pijnklachten.
• The Neck Flexor Muscle Endurance(NFME; Harris 2005) test  en de Visual Analog Fatigue Scale(VAFS) werden gebruikt  om het uithoudingsvermogen van de diepe nek flexoren te meten. Bij de NFME wordt gemeten hoe lang de deelnemer het hoofd in buiklig omhoog kon houden. Direct daarna werd gevraagd naar de ervaren vermoeidheid in de spieren op de VAFS schaal.
  Resultaten

Alle groepen hadden bij de follow-up metingen na 4, 8 en 16 weken een significante en klinisch relevante verbetering op de NDI. Vergelijking tussen de groepen laat zien dat de beide experimentele groepen na 4 en 8 weken een significant betere score haalden dan de controlegroep.  Op de VASF was hetzelfde beeld te zien na 8 en 16 weken; de score in beide experimentele groepen was significant beter dan die in de controlegroep. De score in de controlegroep op de VASF bleef gedurende de hele onderzoeksperiode nagenoeg gelijk, terwijl de score in beide experimentele groepen verbeterde, en in groep 1 werd hier significantie bereikt. Op de NFME was ook na 8 en 16 weken een significante verbetering in de experimentele groepen ten opzichte van de controlegroep. Op de FABQ werd in groep 2 het beste resultaat behaald en op de TSK in groep 1. Tussen de groepen was op deze twee schalen geen significant verschil.

Opmerkingen samenvatter

Dit onderzoek laat zien dat alle drie behandelmethoden een positief effect hadden op nekpijn. De vooruitgang in de groepen die naast manuele therapie ook educatie kregen was veruit het grootst, ook nog 3 maanden na het eindigen van de behandeling. Bij de manuele therapie –de controlegroep-  was de vooruitgang vooral te zien tijdens de behandelperiode, maar vielen de scores daarna weer langzaam terug. Wanneer hier educatie aan toegevoegd werd was dit effect minder sterk. Voor bewegingsangst en pijnvermijding was deze trend niet zo duidelijk te zien. Het toevoegen van actieve oefeningen leidde in dit onderzoek niet tot significante verschillen met de groep waarin deze niet werden gegeven. Educatie lijkt een belangrijke toevoeging aan manuele therapie te zijn bij mensen met chronische nekklachten.