E-health nuttig bij temporomandibulaire klachten

Tot wel 15% van de populatie rapporteert pijn in de temporomandibulaire regio (TMD). De oorzaak van temporomandibulaire-klachten is een combinatie van musculoskeletale en biopsychosociale factoren. Bekende risicofactoren voor temporomandibulaire-klachten zijn niet-optimale gewoontes met betrekking tot kaakfunctie, trauma, emotionele distress, gewrichtslaxiteit, comorbiditeit van reumatische en musculoskeletale aandoening, en een algemene slechte en ongezonde leefstijl. Temporomandibulaire-klachten kunnen een substantiële impact hebben op de kwaliteit van leven en participatie.

Op het moment bestaat de behandeling voornamelijk uit niet-invasieve therapieën zoals onder anderen fysiotherapie. Er wordt aangeraden om daarnaast ook oefenprogramma’s te implementeren voor thuis. Deze kunnen met e-health makkelijk aangeleverd worden en faciliteert het diagnostische en interventieproces. E-health kan worden ingezet om de gezondheid van de patiënt te monitoren. Daarnaast is het een communicatiemiddel en kan de fysiotherapeut data verzamelen. E-health zou ook vervangend of complementair kunnen zijn op reguliere fysiotherapie.

De auteur heeft twee relevante artikelen geschreven over e-health bij temporomandibulaire-klachten; een studie was van kwalitatieve aard en keek naar het perspectief van fysiotherapeuten en patiënten op e-health. De andere studie had een mixed-methods design en keek naar de aanvullende waarde van e-health bij temporomandibulaire-klachten. In deze eerste samenvatting wordt gekeken naar de kwalitatieve studie.

Deze studie wilde de behoeftes, facilitators en barrières van een e-health applicatie in het behandelproces van patiënten met temporomandibulaire-klachten in kaart brengen vanuit het oogpunt van zowel de therapeut als patiënt.

Methode

Door middel van open interviews probeerden de interviewers de diepte in te duiken in de percepties over de benodigdheden, facilitators en barrières van e-health bij patiënten met TMD-klachten.

Aan de studie deden alleen orofaciaal fysiotherapeuten (OFT) mee die waren geregistreerd bij de NVOF. De fysiotherapeuten moesten minstens drie jaar ervaring hebben met een MSc-graad en minstens acht patiënten met temporomandibulaire-klachten per week zien.  Op basis van de expertise van de therapeut werden de patiënten geïncludeerd. Participanten bleven geïncludeerd worden totdat er verzadiging over de betreffende onderwerpen was opgetreden.

Interviews duurden gemiddeld tussen de 30-45 minuten. Alle interviews zijn getranscribeerd.

Resultaten

In totaal zijn 11 orofaciaal fysiotherapeuten geïncludeerd. Ze waren gemiddeld 43,1 jaar oud en de meerderheid was vrouw. Tien van de 11 therapeuten werkten in de eerste lijn. Ze hadden gemiddeld 21,6 jaar werkervaring en werkten gemiddeld 13,2 jaar met temporomandibulaire-klachten.

Na negen patiënt-interviews werd saturatie bereikt. De gemiddelde leeftijd van patiënten was 48 jaar en de meerderheid was vrouw.

Uit de resultaten kwam over het algemeen naar voren dat e-health geaccepteerd zou worden door zowel orofaciaal fysiotherapeuten als patiënten met temporomandibulaire-klachten wanneer dit wordt toegepast in blended-care. Het kan als aanvulling dus van meerwaarde zijn, maar kan niet de therapie vervangen. De voornaamste reden hiervoor is dat het fysieke contact tussen de patiënt en therapeut als essentieel wordt ervaren voor de uitkomsten van de therapie en het algehele proces.

Zowel de orofaciaal fysiotherapeuten als patiënten zagen vooral kansen voor e-health op het gebied van extra informatie en educatie, ondersteuning voor oefeningen, up-to-date informatie en reminders en feedback om gedragsverandering te verwezenlijken.

Conclusie

OFT’ers en patiënten met temporomandibulaire-klachten staan positief tegenover het gebruik van blended care waarbij e-health toegepast als aanvulling op de reguliere therapie. Het e-health programma moet makkelijk in gebruik zijn voor de patiënt, goed toegankelijk en relevante informatie en video’s van oefeningen hebben. Omdat fysiek contact tussen de patiënt en zorgverlener als essentieel wordt gezien, kan e-health niet een op zichzelf staande therapie zijn.

Opmerkingen samenvatter

Met name tijdens de coronapandemie is het gebruik van e-health door het dak gegaan. Hoewel het duidelijk was dat dit van tijdelijke aard was, is het nu nog steeds een zeer relevant middel om de zorg voor de patiënt te verbeteren. Zeker kijkend naar patiënten met temporomandibulaire-klachten kan e-health een waardevolle aanvulling zijn. Zoals het artikel aangeeft is de prevalentie van temporomandibulaire-klachten hoog en gaat het gepaard met een hoge socio-economische last, echter is het nog niet altijd duidelijk dat de orofaciaal fysiotherapeuten veel van deze klachten kan behandelen. Door middel van e-health, bijvoorbeeld de populaire applicatie Physitrack, kan de zorg verbeterd worden. Dit zou er toe kunnen leiden dat mensen steeds vaker de OFT’er gaat opzoeken waardoor ze hopelijk uit het ziekenhuis blijven en daarmee zorgkosten besparen.

Dit artikel laat duidelijk zien dat de behoefte naar e-health er is. Dit geldt zeer waarschijnlijk niet alleen voor temporomandibulaire-klachten, maar voor fysiotherapie in het algemeen. Wanneer wij als fysiotherapeut meer waarde kunnen bieden aan de patiënt, zal dit de patiënttevredenheid, zorgkosten, en behandeluitkomsten verbeteren.

Bron: Hedwig A. van der Meer, Leonie de Pijper, Thijs van Bruxvoort, Corine M. Visscher, Maria W. G. Nijhuis-van der Sanden, Raoul H. H. Engelbert & Caroline M. Speksnijder (2022) Using e-Health in the physical therapeutic care process for patients with temporomandibular disorders: a qualitative study on the perspective of physical therapists and patients, Disability and Rehabilitation, 44:4, 617-624, DOI: 10.1080/09638288.2020.1775900