Dansant bewegen reduceert pijn bij fibromyalgie

Fysieke training kan de pijn en het aantal pijnpunten bij patiënten met fibromyalgie verminderen. Bovendien bevordert het de stemming en de kwaliteit van leven. Vooral aerobe training lijkt gunstig te zijn voor patiënten met fibromyalgie. De aerobe training kan voor patiënten met fibromyalgie verrijkt worden door het in de vorm van dansante fysiotherapie aan te bieden. Daardoor spreekt men niet alleen de conditie van de patiënt aan, maar ook de motorische coördinatie, persoonlijke expressie en bewegingsplezier, en benut men de voordelen van groepsparticipatie. Eerder onderzoek toonde al dat conditietraining op de maat van de muziek goed werkt bij fibromyalgie. De auteurs van dit artikel richtten zich op het effect van Zumbadans bij patiënten met fibromyalgie. De bevindingen zijn eenvoudig te vertalen naar dansante fysiotherapie.
Deze effectstudie werd uitgevoerd binnen een universitaire opleiding tot fysiotherapeut in Brazilië. Impuls tot het ontwikkelen van deze groepsbehandeling was de lange wachtlijst die ondertussen bij de fysiotherapieafdeling was ontstaan.

Methode

Aan deze studie deden 25 patiënten mee die voldeden aan de diagnostische criteria voor fibromyalgie. De ervaren pijnintensiteit moest tussen de drie en de acht op een NRS van 10 liggen. De deelnemers volgden twee keer per week Zumbatraining van 50 minuten en dit gedurende drie maanden. Van de 25 deelnemers maakte 19 deelnemers het programma af. De volgende metingen werden direct voor en na het programma gedaan:

• Pijn: VAS.
• Tevredenheid met programma: 5-point-Likert-scale.
• Fysiek functioneren: Timed Up and Go (TUG) en de Six-minute Walk Test (6MWT).
• Impact van fibromyalgie: Fibromyalgia Impact Questionnaire (FIQ).
• Slaapkwaliteit: Pittsburgh Sleep Quality Indax (PSQI) en Epworth Sleepiness Scale (ESS).
• Kwaliteit van leven: Short Form-36 (SF-36).

In essentie bestond het fysieke trainingsprogramma (Zumba) uit de volgende onderdelen:

• Warm-up van 5 minuten: actief bewegen met alle ledematen.
• Dansant bewegen gedurende 30-40 minuten: bewegen op muziek met alle ledematen maar nu met grote amplitude. Dit in combinatie met geïsoleerd bewegen van de scapula en het bekken.
• Cool-down voor 5 minuten: het stretchen van de grote spiergroepen waarbij deze 30 seconden op lengte gebracht werden.

Resultaten

De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 53 jaar. Gemiddeld hadden ze vijf jaar last van fibromyalgie. Na drie maanden dansante training is er een significante reductie in pijn (VAS) en verbetering in kwaliteit van leven wat betreft fysiek functioneren (SF -36). Bij nadere inspectie van de data blijkt er een trend te zijn (p = 0,10 – 0,06) richting een afname van impact van fibromyalgie (FIQ) en verbeterde slaapkwaliteit (PSQI). Op de overige variabelen werden geen verbeteringen gevonden.

Opmerkingen samenvatter

Dit onderzoek bevestigt dat aerobe training een gunstig effect heeft op de pijn intensiteit en het functioneren bij fibromyalgie. Het sluit ook aan bij het onderzoek van Battista (2012) die eveneens gunstige effecten waarnam van dansant bewegen bij fibromyalgie. In dat onderzoek werd buikdansen bij fibromyalgie ingezet. De auteurs benadrukken dat de deelnemers goed moeten opletten welk ritme en welke bewegingen voor hen haalbaar waren qua inspanning en pijn. Ze moesten daar rustig een progressie in nastreven. De deelnemers hier nadrukkelijk de ruimte voor geven zorgt dat de deelnemers zich veilig in de groep voelen. Ze voelen zich dan niet gedwongen om een extern gedicteerd voorbeeld te volgen. Een ander punt voor het succes pijnpatiënten is dat nadrukkelijk plezier en gezelligheid voorop staat. Liever veel plezier en gezelligheid en daarbij wat kleiner en minder bewegen, dan pijnlijk gefronste gezichten in een krampachtige poging te voldoen aan een externe bewegingsnorm. Interessant punt is dat de opkomst in het programma erg goed is, wat een teken is dat het programma goed verdragen wordt. Tegelijkertijd moet gesteld worden dat dansant bewegen, evenals andere beweeg interventies, geen wondermiddel is bij fibromyalgie. Op de Likertschaal geven de deelnemers gemiddeld een lichte verbetering aan.
Dansant bewegen wordt door patiënten met chronische pijn enorm gewaardeerd. Het is voor velen een openbaring dat ook zij met plezier kunnen bewegen. Vaak grijpt dit dansante bewegen terug op bewegingservaringen en belevingen die men had voordat de chronische pijn ontstond. Daarmee is het contact hersteld met een ‘vergeten’ positieve bron van bewegen en beleven. Psychfysio opleidingen biedt een opleidingen dansante fysiotherapie aan zodat u een-op-een of in groepen met (pijn)patiënten dansant kan gaan bewegen binnen een fysiotherapeutische context.