Dans vermindert pijn en ziekte-impact bij fibromyalgie

Fibromyalgie is een van de meest voorkomende aandoening met chronische pijn. In Europa is de geschatte prevalentie tussen 2,9 en 4,7%. De belangrijkste niet-farmacologische interventie bij fibromyalgie is fysieke activiteit. Er is veel bewijs dat dit de symptomen kan verlichten. Naast andere vormen van fysiek oefenen is dans een relevante fysieke activiteit om kwaliteit van leven te vergroten, cardiovasculaire mortaliteit te verlagen en de motivatie om te bewegen te versterken. Naast de algemene effecten van fysieke activiteit vraagt dans ook om ritmische motorische coördinatie, cognitie, emoties, affectie en sociale interactie. De artistieke en creatieve componenten bieden extra therapeutische voordelen, boven gangbare fysieke activiteiten. Via dansant bewegen voeren mensen fysieke oefeningen uit, maar ontwikkelen tegelijkertijd ook een gevoel van zelfcontrole. Dit kan leiden tot een afname in angstgevoelens.

Er zijn talloze vormen van dans. De Amerikaanse Dance Therapy Association definieert Dance Movement Therapy als een psychotherapeutisch gebruik van bewegingen ter verbetering van emotionele, sociale, cognitieve en fysieke integratie van de deelnemer.

Als binnen de fysiotherapie het ‘psychotherapeutische‘ accent weggelaten wordt is dansant bewegen een uitstekende biopsychosociale beweeginterventie.

Het doel van deze systematische review was om vast te stellen wat de effectiviteit van dansgebaseerde beweegprogramma’s is bij patiënten met fibromyalgie. Indien mogelijk wordt de overall effect size van de vooruitgang berekend.

Methode

RCT’s die onderzoek deden naar een dansprogramma bij volwassenen met fibromyalgie werden geïncludeerd. De data-extractie werd gedaan door middel van de PRISMA richtlijnen en de mate van bewijs werd vastgesteld volgens de richtlijnen van het CBO. Om het risico op bias vast te stellen, gebruikten de onderzoekers de PEDro-schaal.

Resultaten

Zeven studies voldeden aan de in- en exclusiecriteria, met in totaal 335 participanten. De studies waren allemaal RCT’s, maar niet dubbelblind, wat maakte dat ze evidentielevel B hadden. De duur van de dansprogramma’s liep uiteen van 6 tot 24 weken. Sessies duurden 60-120 minuten en werden 1 tot 2 keer per week uitgevoerd.

Twee studies onderzochten Aquatic Biodance, twee Biodance, twee Dance Movement Therapy en één buikdans. Deze groepen werden in 4 studies vergeleken met een controlegroep die geen alternatieve activiteit kreeg, 2 die een oefenprogramma kregen gebaseerd op stretching en 1 die een multidisciplinair oefenprogramma uitvoerden.

Uit de meta-analyse die uitgevoerd kon worden over 5 studies, bleek dat in alle studies de mate van pijn significant af was genomen. De overall effect size voor pijn was -1,64, wat wordt beschouwd als groot. Er waren daarnaast significante verbeteringen te zien op kwaliteit van leven, depressie, ziekte-impact, angst en fysiek functioneren. Uit de vier onderzoeken die de the Fibromyalgia Impact Questionnaire (FIQ) gebruikten, bleek dat de negatieve impact van de fibromyalgie na de dansinterventie significant en klinisch relevant afgenomen was. Op angst en depressie werd een trend richting verbetering gezien, maar deze was niet groot genoeg om (klinisch) relevant te zijn.

Conclusie en opmerkingen

De auteurs concluderen dan dans-gebaseerde interventieprogramma’s effectief kunnen zijn voor mensen met fibromyalgie, leidend tot een significante vermindering van de mate van pijn. Gezien de relevantie van pijnklachten bij fibromyalgie kan dansant bewegen, bijvoorbeeld in de vorm van dansante fysiotherapie, gunstig en klinisch relevant zijn voor mensen met fibromyalgie. Daarnaast waren er ook op andere aspecten verbeteringen te zien, waaronder kwaliteit van leven en de impact van de ziekte. Wel moeten de uitkomsten voorzichtig worden geïnterpreteerd aldus de onderzoekers. Twee studies vonden plaats in het water, waar ze biodance deden. De effecten die in deze studie werden gevonden waren wellicht niet helemaal representatief, omdat er grotere verbeteringen kunnen ontstaan door het bewegen in warm water. Door het kleine aantal studies kunnen er geen sterke conclusies getrokken worden.

Meer leren over dansant bewegen binnen de fysiotherapie? Zie: opleiding dansante fysiotherapie