Dans als ondersteunende interventie bij dementie

15-12-Dans als effectieve interventie bij dementie_1944289363

Dementie bij ouderen beïnvloedt in negatieve zin de cognitieve, dagelijkse, psychosociale en neuro-endocriene domeinen. Medicamenteuze behandeling heeft maar beperkt effect. Aerobe oefeningen lijken gunstig te zijn, voor het dagelijks functioneren en voor cognitie. Ook vinden sommige onderzoeken positieve effecten van aerobe training op gevoelens van depressie of eenzaamheid. Dance movement therapy (DMT) is een bewegingsvorm die fysieke elementen van oefeningen combineert met een psychosociale therapeutische component. DMT stimuleert verschillende hersengebieden die geassocieerd zijn met geheugen, executieve functies en motorische vaardigheden. Een eerdere studie liet al zien dat de ritmische bewegingen van dans een positief effect hebben op de stemming en op het geheugen van oudere mensen met cognitieve beperkingen. Bovendien geven groepsdansen een gevoel van verbondenheid die mogelijk een positieve invloed heeft op het gevoel van isolatie en de desoriëntatie in ruimte. Daarnaast kan de non-verbale aanpak van DMT een mogelijkheid bieden voor mensen met beperkte verbale skills om zich toch te uiten.

In deze studie kijken de auteurs naar de psychofysiologische effecten van dans (dance movement therapy (DMT)) of fysieke oefeningen bij ouderen met dementie. De studie is voor fysiotherapeuten relevant omdat elementen van dans vrij eenvoudig binnen de fysiotherapeutische behandeling opgenomen kunnen worden.

Methode

In dit gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek werden ouderen met milde dementie (Clinical Dementia Rating (CDR) van 0,5 – 1) geïncludeerd. Er werden 3 groepen gemaakt; DMT, oefentherapie en een wachtlijst (controlegroep). De dansoefeningen en de fysieke oefeningen hadden een vergelijkbare intensiteit. In totaal kregen ze 2 keer per week 1 uur aan interventie verspreid over 12 weken.

Bij de DMT-groep lag de nadruk op eenvoudige passen en ritme. De bewegingen waren aangepast zodat ze zowel in zit als in stand uitgevoerd konden worden. De vier hoofdelementen waren eenvoudige groepsdans, beweegspelletjes, improvisatie en bewegingsinteractie tussen groepsleden.

TIP:  Dansante fysiotherapie als ingang om de fysieke fitheid van ouderen te bevorderen

De oefengroep kreeg een programma van dezelfde intensiteit als de dansgroep (40-60% van VO2max) en bestond uit 15 minuten warming-up, 15 minuten rekken en bewegingen in de gewrichten, 15 minuten oefeningen met handdoeken en 15 minuten cooling down.

Er werden metingen afgenomen op het gebied van

  • Mate van functioneren (Clinical Dementia Rating Scale),
  • Psychosociaal welzijn en dagelijks functioneren met de de Jong Fierveld Loneliness Scale, Geriatric Depression Scale, instrumental activities of daily living (IADL) scale, Neuropsychiatric Inventory.
  • Neurocognitief functioneren (Fuld Object Memory Evaluation, Digit Span Test of the Wechsler Adult Intelligence Scale).
  • Stresslevels (door middel van cortisol in speeksel).

Alle metingen werden afgenomen bij baseline, na de interventie (3 maanden), na 6 maanden en na 12 maanden.

Resulaten

De deelnemers werden zo verdeeld dat er 56 mensen in de DMT-groep zaten, 56 in de oefengroep en 55 in de controlegroep. De mensen in de DMT-groep hadden na 3 maanden een significante lagere score op depressie, eenzaamheid en negatieve stemming. In de oefengroep was deze trend ook te zien, maar dit was niet significant. Na 3 maanden (na afloop van de interventie) verdween dit effect weer, en bij follow-up metingen waren er weer geen verschillen te zien tussen de groepen.

Op cognitief functioneren werden er geen verschillen gevonden tussen de groepen. Op het dagelijks functioneren scoorden de mensen in de DMT-groep significant hoger dan de controlegroep. Dit verschil bleef in stand, ook bij de meting na een jaar.  Wat betreft cortisol waren er zowel in de dansgroep als in de oefengroep gunstige veranderingen te zien. Ook dit effect bleef in stand bij de follow-up na 1 jaar.

TIP:  Dansante fysiotherapie als belangrijke kanshebber bij neurorevalidatie en chronische pijn

Conclusie en opmerkingen

Deze studie bij volwassenen met dementie liet zien dat een dansinterventie zorgt voor beter psychosociaal functioneren, betere uitvoering van ADL-taken en verminderde stresslevels. Deze uitkomst onderstreept het gebruik van dans en danstherapie als interventie voor verschillende aspecten van functioneren bij ouderen met verminderde cognitie. De auteurs noemen drie redenen waarom dans als interventie bij deze groep goed aan kan slaan: het verhoogt het lichaamsbewustzijn en functionele vaardigheden, het kan zorgen voor een grotere acceptatie van de ziekte en het delen van gevoelens en bij mensen met dementie blijft het motorisch leren redelijk intact. Om het gunstige effect te behouden van vooral het psychosociaal functioneren zou deze interventie niet kortdurend moeten zijn, maar gedurende langere tijd moeten doorlopen. Mogelijk kan een dansinterventie een standaard onderdeel van het oefenprogramma worden, suggereren de auteurs.

Meer leren over dansant bewegen binnen de fysiotherapie? Zie: opleiding dansante fysiotherapie

Bron: Ho RTH, Fong TCT, Chan, WC, Kwan JSK, Chiu PKC, Yau JCY, Lam LCW. (2020)  Psychophysiological Effects of Dance Movement Therapy and Physical Exercise on Older Adults With Mild Dementia: A Randomized Controlled Trial. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci Feb 14;75(3):560-570.

Foto bij  artikel door 1st footage / Sutterstock

Bron

Marjolein Streur

Marjolein Streur

Fysiotherapeut/fysiotherapiewetenschapper. Referent/samenvatter. Speerpunt leefstijlcoaching en psychologie. Volgde de universitaire focusopleiding ‘klinische en gezondheidspsychologie’.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb