Conditieverbetering bij ouderen: geen loopband maar dansante fysiotherapie

Als mensen ouder worden gaan ze doorgaans minder bewegen. Daardoor neemt de spiermassa af, daalt het basaalmetabolisme en neemt de (viscerale)vetmassa toe. Het lipide profiel verandert en ook de insuline gevoeligheid neemt af. Door deze veranderingen neemt het risico op cardiovasculaire aandoening toe; waaronder hartinfarct, CVA en perifere vaataandoeningen.
Aerobe training en krachttraining kunnen deze negatieve veranderingen tijdens het ouder worden aanzienlijk verminderen. Beweeg interventies binnen de fysiotherapie kunnen daarop gericht zijn.   Dansante activiteiten is binnen de fysiotherapie een nieuw middel om het activiteitenniveau op oudere leeftijd op pijl te houden of te verbeteren. Dansante interventies zijn goed af te stemmen op de fysieke- of mentale conditie van de deelnemer en geeft weinig uitval. Ze zijn door het intermitterende karakter van de inspanning goed vol te houden. Dans als bewegingsinterventie verhoogt de VO2peak en de kwaliteit van leven bij oudere patiënten met hartfalen. Dansant bewegen doet dat evengoed als conventionele oefeningen. Dans verbetert ook de metabole parameters. En hoe meer de oudere danst des te beter de waarden.
Er is echter nog geen systematische review naar het effect van dans op diverse metabole, antropometrische, en fitheid parameters bij ouderen in relatie tot cardiovasculaire risico’s.

Methode

De auteurs doorzochten de relevante databases (november 1980 en december 2015) en vonden 7 artikelen die voldeden aan hun onderzoeksvraag.  Daar zaten 6 RCT’s bij. Gezamenlijk zaten 190 deelnemers in een vorm van dansinterventie, 127 deelnemers zaten in een controlegroep die geen beweeginterventie deden, en 60 in een ‘andere beweeginterventie’ (aerobe/kracht).
De leeftijd van de deelnemers lag tussen de 58 en 72 jaar. De intensiteit van de dansinterventie was altijd moderate: bijvoorbeeld 70% van de VO2peak, Borg scale 13-14, 50-70% van de maximale hartfrequentie, hartfrequentie tussen de 100-120. Doorgaans werd 3x per week gedanst van minimaal 8 weken tot maximaal 8 maanden. De duur van de sessie was 40-60 minuten, met een kern van 20-40 minuten. De dansstijlen waren: aerobic dance, waltz, griekse volksdans, latin, en creatieve dance. Creatieve dans is vooral thema en improvisatie gericht, en is zeer flexibel inzetbaar binnen de fysiotherapie.

Resultaten

VO2peak verbetert significant ten opzichte van de controlegroepen die geen beweeginterventies deden. Deze verandering was even groot als die bij traditionele beweeginterventies.
Op BMI en lichaamsgewicht werden geen duidelijke voordelen van dansinterventie ten opzichte van geen beweeg interventie gevonden. Op HDL en triglyceride werd één studie gevonden die een voordeel van dans ten opzichte van geen beweeg interventie meldt. Op huidplooi dikte of taille omvang werden er wederom geen verschillen gevonden.
Conclusie van de auteurs: dans interventies kunnen, evengoed als andere beweeg interventies, de VO2peak bij ouderen verbeteren. De gemiddelde toename is 3.43 ml kg−1 min−1. Door deze verbetering in cardiovasculaire conditie kan bij ouderen het fysieke functioneren (zelfstandigheid) verbeteren en het risico op cardiovasculaire aandoeningen verminderen.

Opmerking samenvatter

Het is goed dat fysiotherapeuten een loopband of een fietsergometer inzetten om de conditie van oudere patiënten te verbeteren, maar het is ook erg eenzijdig. Het begeleiden van oefengroepjes geeft al meer interactie en plezier, en maakt het bewegen veelzijdiger. Ook wandelen, nodic walking of jogging zijn een mooie aanvulling op fysiotherapie op de ‘behandelbank’. Fysiotherapeuten die in hun therapie of revalidatie openstaan om alle aspecten van bewegen een kans te geven, kunnen hun fysiotherapie upgraden met dansante fysiotherapie. Dansante fysiotherapie heeft niet als doelstelling dat de patiënt leert dansen, maar dat fysiotherapeutische doelstellingen behaald worden door middel van het gericht inzetten van dansante elementen binnen de fysiotherapeutische behandeling. De range van doelstellingen die bereikt kunnen worden met dansante fysiotherapie zijn ongekend. Dansante fysiotherapie is niet alleen in te zetten bij Parkinson maar ook bij chronische pijn. Wat dansante fysiotherapie uniek maakt ten opzichte van gangbare fysiotherapeutische beweeginterventies zijn:

• Bewegingskwaliteit.
• Bewegingsvariatie.
• Bewegingsbewustzijn.
• Bewegingsplezier.

Vier unieke pijlers die we een patiënt met chronische pijn gemakkelijk in groepsvorm kunnen aanbieden. Voor meer informatie zie: dansante fysiotherapie