Psychosociale problemen detecteren

40% consulten mogelijke psychiatrische stoornis

Bower plaatst in het bovengenoemde artikel enkele voor de psychosomatisch werkende fysiotherapeut interessante opmerkingen. In Engeland blijkt dat er tijdens 40% van de bij huisartsen afgelegde consulten bij de patiënt een mogelijke psychiatrische stoornis wordt gediagnosticeerd.
Persoonlijke opmerking: men kan zich afvragen wat het voorkomen van psychiatrische klachten binnen de fysiotherapeutische patiëntenpopulatie is. Het ontbreekt zelfs aan een indicatie, het cijfer kan hetzelfde, hoger, maar ook lager liggen. Dat heeft alles te maken met welke patiënten de huisarts als poortwachter doorlaat naar de fysiotherapie. Men kan zich bovendien afvragen wat deze psychiatrische comorbiditeit voor de fysiotherapie zou betekenen. Bij chronische pijn is in ieder geval bekend dat een dergelijke comorbiditeit de behandeling bemoeilijkt.

Veel wordt gemist

Bower stelt verder dat huisartsen ongeveer 36-40% van de aanwezige psychiatrische aandoeningen detecteren en dus ook veel missen. Verpleegkundigen behalen dezelfde identificatie waarden.
Persoonlijke opmerking: opnieuw kan men zich hier afvragen hoe fysiotherapeuten en in het bijzonder psychosomatische werkend fysiotherapeuten in dit opzicht presteren.
Bower stelt zich echter de vraag of dergelijke identificatie scores adequaat de prestatie van de huisarts meet binnen de eerste lijn, omdat de diagnoses van de huisarts getoetst worden aan psychiatrische classificaties, terwijl die classificaties mogelijk minder correct zijn voor de eerste lijn. De eerste lijn is een grijzer gebied in tegenstelling tot bijvoorbeeld de harde DSM IV classificaties. Belangrijk is verder dat dergelijk identificatie scores gewoonlijk gebaseerd zijn op één consult, terwijl een kenmerk van de eerste lijn is dat het contact doorloopt en de diagnostiek dus ook! Dit tijdsaspect wordt door artsen gebruikt om langdurige toestanden van voorbijgaande te onderscheiden.

Kwaliteit communicatie helpt detecteren

Bower gaat verder en meldt dat het interviewgedrag en de communicatieve vaardigheden (oogcontact, kleine aanwijzingen oppikken etc) gecorreleerd blijkt te zijn met accuratesse van de diagnostiek aangaande psychologische problemen. Met dergelijk gedrag krijgt men meer verbale of non-verbale aanwijzingen van emotionele disstress van de patiënt los. Niet alleen de communicatieve vaardigheden, maar ook de attitude van de huisarts ten aanzien van het onderkennen van de rol van psychosociale factoren bij gezondheidsproblemen, evenals openstaan voor de patiënt, verhogen de identificatie score.
Persoonlijke opmerking: de psychosomatische werkend fysiotherapeut wordt een enkele maal verweten dat hij ‘overal’ psychische problemen bij de patiënten ziet. Hem wordt in feite dus verweten dat hij slechts ziet waarin hij gelooft. Uit het voorgaande kan echter afgeleid worden dat het omgekeerde minstens zo aannemelijk is. Als men er niet in gelooft ziet men het niet!

Bower stelt dat dergelijke eigenschappen zoals openstaan, oogcontact etc. onderling hoog intercorreleren en daarom mogelijk verwijzen naar slechts één dimensie namelijk ‘doctor- versus patiënt centeredness’. Wat weer kan verwijzen naar persoonlijkheidstrekken of een cognitieve stijl van de arts. Men kan dan denken aan tolerantie voor ambiguïteit, intuïtie en empathie.

De achtergrondgeschiedenis van de patiënt en het huidige ziektegedrag (frequent een consult aanvragen en multiple symptoompatronen), zijn terechte aanwijzingen voor psychologische problemen. Er is echter een inverse relatie tussen de ernst van de coëxisterende fysieke aandoening en het onderkennen van major depressie. Dat wil zeggen; hoe ernstiger de lichamelijke aandoening des te kleiner de kans dat ook een depressie opgemerkt wordt.