Bewegen op de muziek verhoogt de pijndrempel beter dan luisteren naar muziek

Het gezamenlijk creëren van muziek of dans bevordert de sociale binding tussen de deelnemers en dat bevordert evolutionair gezien de overlevingskans van de soort. Het gevoel van verhevenheid dat kan ontstaan bij actieve muzikale betrokkenheid zou te maken hebben met een verhoogde bèta endorfineproductie en ook met een verhoogde dopamine productie in de beloningscentra. Zoals bekend zijn bèta endorfinen ook betrokken bij pijndempende systemen. Het lijkt erop dat elke fysieke inspanning of somatische pijn een trigger is voor het vrijmaken van endorfinen in het bloedplasma of het centrale zenuwstelsel. De vraag speelt of de bèta endorfinen vrijmaking tot stand komt puur door het waarnemen van muziek of door de fysiek-actieve betrokkenheid bij de muziek. Omdat de endorfine geproduceerd in het centrale zenuwstelsel niet de bloed-hersen barrière kunnen passeren kiezen de auteurs ervoor de veranderingen in endorfine niveau te schatten via het effect van de interventies op de pijndrempel-test.
De auteurs onderzochten  het verschil tussen fysiek actief betrokken zijn bij de muziek versus een controle groep die passief naar de muziek luisterde of een groep de een niet-muzikale interventie kreeg.

Methode

De auteurs zetten daartoe 4 experimenten op. De procedure was in de experimenten qua opzet gelijk: de proefpersonen kregen een pijn drempel test, daarna voerde men een activiteit of controle interventie uit en volgens wederom een pijndrempel test. In experiment één en twee was dit ischemische pijn uitgelokt door het gelijkmatig oppompen van een bloeddrukmeter manchet om de bovenarm. De tijd wanneer de pijn ontstond werd opgemeten. In experiment 3 en 4 werd een ijskoud object in de handpalm gehouden (exp 3) of op de onderarm (exp4). Ook nu werd de tijd bijgehouden wanneer de pijn ontstond.

De interventies waren als volgt:

• In experiment één onderzocht men zingen tijdens een kerkdienst versus niet-zingen tijdens een kerkdienst.
• Experiment twee kijkt of samba drummen in plaats van zingen het zelfde effect heeft. De controle groep luisterde passief naar muziek. De deelnemers waren verkopers in een muziek winkel die tijdens het werk naar de muziek luisterden. Een andere controle groep keek naar een video zonder muziek.
• In experiment drie werd dans als muzikale activiteit ingevoerd. Dit werd vergeleken met muziek op een muziek instrument maken, zonder dat hier flow bij ontstond. Dit laatste werd bereikt door onderbrekingen met instructies.
• In experiment 4 luistert men passief naar snelle ritmische muziek versus langzame ritmische muziek.

Resultaten

In de eerste drie experimenten bleek de experimentele conditie (de fysiek actieve muziek groep) inderdaad meer pijndemping te geven dan de passieve controle groepen. In experiment twee werd ook affect beoordeeld. Het drummen bleek positief affect te versterken. Experiment 4 liet zien dat passief luisteren geen invloed had, of het ritme van de muziek nu snel of langzaam was.

Samenvatting en conclusies

Dit onderzoek laat zien dat fysiek actief bezig zijn met muziek (zingen, drummen, dansen) een sterker pijndempend effect heeft dan passief naar de muziek luisteren. Voor fysiotherapeuten is dit relevant. Patiënten met chronische pijn hebben baat bij bewegen. Van het bewegen op muziek mag men een extra pijndempend effect verwachten. Dit onderzoek ondersteund het inzetten van dansante fysiotherapie bij patiënten met chronische pijn. In eenvoudige vorm kan men de patiënt vragen fysiotherapeutische oefeningen op de maat van de muziek uit te voeren. Maar er is natuurlijk veel meer mogelijk. Wil je dat leren? Voor een leuke cursus in dansante fysiotherapie: Dansante fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff.