Aerobe training bij Covid-19 patiënten, een systematische review

Begin januari 2020 deed Covid-19 zijn intrede in de wereld. De uitbraak die lokaal als epidemie begon in China groeide in razendsnel tempo uit tot een wereldwijde pandemie. Het Covid-19 is een afsplitsing van de groep Coronavirussen. Het Coronavirus kan leiden tot ernstige longproblematiek met soms dodelijke afloop. Het grootste deel van mensen die een infectie oploopt heeft milde klachten, maar er is ook een substantiële groep mensen die na herstel van de doorgemaakte infectie langdurig lichamelijke klachten houdt.

De kracht van het gastheer-immuunsysteem speelt een cruciale rol in de mate waarmee de klachten ernstig worden. Wanneer de infectie tot ernstige klachten lijdt is het gevolg vaak een langere fase van lichamelijke inactiviteit, een verminderde longfunctie en een beschadigde longfunctie. Hierdoor zijn er na herstel vaak persisterende klachten in de vorm van benauwdheid, verminderde saturatie, vermoeidheid, spierpijn, verlies van spierkracht en verlies van uithoudingsvermogen.

Uit eerder onderzoek is gebleken dat het trainen van het uithoudingsvermogen door middel van aerobe training een positief effect heeft op het verbeteren van het immuunsysteem en de longfunctie, maar ook op het reduceren van angst en depressie.

De fysiotherapeut speelt een belangrijke rol bij de revalidatie van Coronapatiënten. Het doel van deze review was om te kijken op welke manier het trainen van het aerobe systeem het beste en veiligst kan worden gedaan bij mensen die revalideren na een doorgemaakte Corona infectie. Vanuit de beschikbare onderzoeken is geanalyseerd welke prikkelparameters bij de training het beste gevolgd kunnen worden voor een optimaal herstel.

Methode

Voor deze review werden in de grote wetenschappelijke databases zoals PubMed en Cochrane alle vrij beschikbare artikelen bij elkaar gezocht die gerelateerd waren aan het ‘immuunsysteem’ en ‘aerobe training’. Artikelen die meegenomen werden in het review waren niet alleen toegespitst op Corona maar ook op andere aandoeningen die het immuunsysteem én aerobe systeem belasten. De artikelen die werden meegenomen waren gepubliceerd tussen 1990 en 2020. De onderzoeken waren gerandomiseerd gecontroleerde onderzoeken (RCT’s) en non-RCT’s.

Andere inclusiecriteria waren leeftijd, vrij van co-morbiditeiten, niet-rokend en het mochten geen atleten zijn. De leeftijd van de deelnemers moest tussen de 18 en 55 jaar liggen. Uiteindelijk werden uit alle gevonden onderzoeken 11 onderzoeken geschikt bevonden om mee te nemen in de review. Daarvan waren er 8 RCT’s en 3 waren een non-RCT. Bij 6 van de 11 onderzoeken werd een langere periode van aerobe training toegepast variërend van 2 weken tot 12 weken.  Bij de overige 5 onderzoeken betrof het een korte periode van aerobe training uiteenlopend van 1 enkele training tot 1 week. De trainingsfrequentie was 1 tot 3 keer per week.

De toegepaste trainingsmiddelen waren fietsen op een ergometer, wandelen op een loopband, een combinatie van wandelen en hardlopen op een loopband en tot slot enkel hardlopen op een loopband. Om de trainingsintensiteit te bepalen werden er verschillende referentiewaarden gebruikt; 6 studies hanteerden een percentage van de VO2max, 3 studies hanteerden een percentage van de maximale hartfrequentie, 1 studie hanteerde zowel de VO2max als de maximale hartfrequentie en 1 studie hanteerde een percentage van het maximale wattage.

De trainingsintensiteit over de verschillende studies varieerde van 55% tot 80% van de VO2max en van 60% tot 80% van de maximale hartfrequentie. De tijdsduur van een training liep uiteen van 18 minuten tot 60 minuten en bij 1 onderzoek was de tijdsduur van de training tot ‘het punt van uitputting’.

Om te beoordelen wat het effect was van de training op het immuunsysteem werd gekeken naar de respons van immunologische markers. Deze signaalstoffen nemen toe in concentratie als het immuunsysteem meer actief wordt en de afweerreactie in gang gezet wordt. Enkele voorbeelden van deze stoffen; leukocyten, neutrofielen, monocyten, IgG en IgA.

Resultaten

Uit de metingen bleek dat de meeste immunologische biomarkers duidelijk in concentratie waren toegenomen. Het overgrote deel van de studies toonde een significant verschil aan. Dit gold voor zowel de korte als langer lopende onderzoeken.

Conclusie en discussie

Dit review toonde aan dat aerobe training een belangrijke trainingsmethode is om het immuunsysteem te trainen en te versterken. Tevens draagt deze vorm van training bij aan het verbeteren van de longfunctie en de kwaliteit van het longweefsel. Uit eerder onderzoek is aangetoond dat aerobe training ook leidt tot het verbeteren van de doorbloeding; onder andere door het vormen van nieuwe capillairen. Dit alles draagt bij aan het verbeteren van het uithoudingsvermogen en een hogere weerstand tegen vermoeidheid.

De keuze voor wandelen, fietsen of hardlopen is afhankelijk van de individuele belastbaarheid, bekendheid met eerdere beoefening en eventuele voorkeur. Daarnaast is het aan te bevelen om bij het revalideren met mensen die voorheen weinig actief waren een rechtop-positie aan te houden. Dit is omdat de ademhaling in deze positie het makkelijkste verloopt.

Uit de onderzoeken bleek een grote spreiding van trainingsintensiteit. Trainen op 55% van de VO2max of op 80% van de VO2max is een wereld van verschil. Ook hierin is een belangrijke taak weggelegd voor de fysiotherapeut om de juiste intensiteit te bepalen. Qua trainingsfrequentie is het advies om tenminste 2 trainingen per week aan te houden. Bij een lagere frequentie zal de lichamelijke fitheid en belastbaarheid niet verbeteren.

Bron: Alawna et al. (2020), Aerobic exercises recommendiations and specifications for patients with COVID-19: a systematic review, European Review for Medical and Pharmacological Sciences 24, 13049-13055

Foto bij artikel door andresr / iStock