Adductiemoment bij knieartrose verbetert niet door oefentherapie; pijn, functie en kracht wel

Bij artrose van de knie is er een grote variatie in de mate van adductie van de knie. Het adductiemoment wordt vaak gebruikt als maat van de mediale – laterale krachtenverdeling in het gewricht. De relatie tussen pathologie van de structuren en de mate van pijn is nog niet voldoende vastgelegd. Eén van de doelstellingen van oefentherapie kan zijn om de intra-articulaire krachten te reduceren. Door middel van betrokken spieren wordt de biomechanica in de knie geoptimaliseerd. Theoretisch gezien zou oefentherapie door middel van het verminderen van het knie-adductie-moment kunnen leiden tot een vermindering van de pijnklachten, maar of dit in de praktijk ook het geval is, is nog niet wetenschappelijk aangetoond. In deze systematische review wordt onderzocht of oefentherapie met als doel de knie-adductie te verminderen, invloed heeft op pijn en fysiek functioneren.

Methode

In dit systematische review werden RCT’s geïncludeerd die het effect van oefentherapie bij knieartrose op fysiek functioneren, pijn, spierkracht en knie-adductie-moment als uitkomstmaat hadden. De geïncludeerde artikelen werden beoordeeld op risico van bias, methodologische kwaliteit en mate van bewijslast. RCT’s waarin oefentherapie werd gecombineerd met een andere vorm van therapie (bv. manuele therapie of ortheses) werden geëxcludeerd.

Resultaten

Uiteindelijk bleven er drie studies over die voldeden aan alle criteria voor dit review. In totaal werden er 233 mensen onderzocht, met een leeftijd tussen de 60 en 68 jaar en een BMI van 27,5 – 33,2. Knie adductie werd in twee studies gemeten met de Kellgren-Lawrence classification (Kellgren, 1957) en in de andere studie met de Modified Outerbridge classification (Outerbridge, 1961). Het protocol voor oefentherapie in de drie studies was zeer uiteenlopend; Bennell et al. (Bennell, 2010) richtte zich op de heup ab- en adductoren, Foroughi et al. (Foroughi, 2011) gebruikte functionele fitness apparatuur (keiser machines) voor alle spiergroepen rondom de knie en Lim et al. (Lim, 2008) legde de focus op de spierfunctie van de quadriceps.
Geen van de studies vond een significant effect van oefentherapie op knie-adductie. Bennell e.a. en Foroughi e.a. vonden significant positieve resultaten op het gebied van pijn en fysieke functie, in de studie van Lim e.a. werd in één subgroep een significante verbetering van pijn gevonden, maar niet op fysieke functie. Een significante toename in spierkracht werd in alle drie de studies gevonden.

Opmerkingen samenvatter

Het trainen van spierfunctie bij mensen met knieartrose had geen effect op het knie adductie moment, maar wel op pijn, fysiek functioneren en spierkracht. De auteurs van dit onderzoek trekken de voorzichtige conclusie dat de gunstige effecten van oefentherapie geen beschermende werking hebben op krachten en belasting binnen het kniegewricht. De verbetering door oefentherapie berust bij mensen met knieartrose waarschijnlijk op andere mechanismen.