Mindfulness kan bij beginners de acute pijntolerantie juist verminderen

Zelfregulatie kenmerkt zich door ‘doorgaan’ ook al zijn er verleidingen of aversieve stimuli. Mindfulness bevordert de zelfregulatie door het trainen van een aanhoudende, open en niet-oordelende vorm van aandacht. De deelnemer leert zichzelf daarmee als het ware op het pad te houden. Er zijn weliswaar duidelijke aanwijzingen dat mindfulness bij chronische pijn werkzaam is, maar ten aanzien van acute pijn (bijv laboratorium stimulus) is het effect onzeker. Zes trainingssessies van één uur in drie weken, met aanmoediging dagelijks met de CD te oefenen, verbeterde de pijntolerantie op een cold pressure task (Kingston, Chadwick, Meron, & Skinner, 2007). Drie mindfulness trainingen van 20 minuten op drie achtereen volgende dagen kan bij gezonden de pijn intensiteit en pijn sensitiviteit voor een elektrische pijnstimulus verlagen (Zeidan, Gordon, Merchant, & Goolkasian, 2010). En een houding van acceptatie in tegenstelling tot onderdrukken verhoogt de pijntolerantie op een cold pressure task (Masedo, 2007). Ander onderzoek laat echter zien dat acceptatie in aanvang geen effect heeft.
Het zou kunnen dat het inzetten van mindfulness te veel vraagt van de zelfregulatie capaciteit van proefpersonen die daar volledig onbekend mee zijn. Met andere woorden: de mindfulness opdracht vraagt te veel zelfregulatie bronnen, en omdat zelfregulatie bronnen een beperkte capaciteit hebben die uitputbaar is, blijft er minder over voor de regulatie rond pijn. Dat betekent dat het inzetten van mindfulness bij ongetrainden in aanvang juist de pijntolerantie kan laten afnemen. Naarmate ze meer getraind raken kan de tolerantie toenemen. Het onderzoek dat de auteurs uitvoerden bevestigde deze hypothesen.

Methode
Studenten psychologie deden mee (n=63). Ze werden random toegewezen aan één van de drie condities:

• Mindful observeren.
• Mindful observeren, labelen en accepteren.
• Inzetten van eigen gangbare pijncoping.

Ze werden via een beeldscherm en audio geïnstrueerd. Na deze instructies dompelden ze de hand in een bak met ijswater, met de opdracht dit zolang mogelijk vol te houden. Ondertussen werden de oefeninstructies herhaald.
Voorafgaande en tijdens het experiment werd ook de HRV (Heart Rate Variability) gemeten (High Frequency), dit is een index voor parasympatische activiteit, en ook en index voor diverse vormen van zelfregulatie.

Resultaten
Zoals voorspeld is de pijn tolerantie in de mindfulness groepen lager dan in de spontane pijncoping groep. De baseline HVR (=meer zelfregulatie) is positief geassocieerd met pijntolerantie. Nadere analyse liet echter ziet dat de correlatie tussen baseline HRV en pijntolerantie alleen in de spontane pijncoping groep significant is. Dat betekent dat zelfregulatie die aanwezig is in die conditie ingezet kan worden voor pijnregulatie. Bij de mindfulnes groepen was deze correlatie niet significant. Dat suggereert dat de zelfregulatie die op baseline aanwezig is mogelijk op gesoupeerd wordt door de (onbekende) mindfulness oefening, waardoor er voor pijnregulatie minder overblijft.

Opmerking samenvatter
Dit onderzoek is relevant voor fysiotherapeuten. Als men de patiënt mindfulness aanleert dan kan dat in aanvang best veel zelfregulatie van de patiënt vragen waardoor de pijncoping in eerste instantie wat slechter wordt. Voortgezette training zorgt dat mindfulness als vaardigheid minder zelfregulatie bronnen aanspreekt. Daardoor kunnen de positieve effecten van mindfulness (objectief observeren, niet-reactief zijn) op pijnregulatie wel merkbaar worden.