Decentratie van belang voor psychisch welzijn van chronische pijnpatiënt

Acceptatie (ACT)- en mindfulness therapieën bij mensen met chronische pijn hebben als doel om de impact die de pijn heeft op het dagelijks leven te verkleinen. Het gaat hierbij om sensorische sensaties, gevoelens en gedachten, hoe deze worden ervaren en wat de invloed ervan is op het gedrag. Psychologische flexibiliteit is hierbij van belang; het vermogen om open en bewust te zijn, geconcentreerd op het hier en nu, en de bereidheid het gedrag te veranderen of voort te zetten ter bevordering van eigen welzijn. Relevant hierbij is decentratie (decentering); het vermogen om gevoelens en gedachten vanuit een neutrale instelling  te observeren, alsof een buitenstaander ernaar kijkt. Hierdoor wordt het mogelijk gedachten en gevoelens los te koppelen van de invloed ervan en van de context. In deze studie is onderzocht of aspecten van psychologische flexibiliteit (decentratie, pijn-acceptatie, mindfulness, algemene acceptatie en waardengericht leven) gecorreleerd zijn met algeheel functioneren van de patiënt en of een grotere decentratie geassocieerd kan worden met beter functioneren.

Methode
Er werden 150 mensen geïncludeerd die specialistische hulp zochten voor chronische pijn. De volgende metingen werden gedaan.
Psychologische flexibiliteit:

• Decentratie: subschaal van de Experiences Questionnaire (EQ; Fresco, 2007).
• Pijn acceptatie: Chronic Pain Acceptance Questionnaire (CPAQ; Mc Cracken, 2004)
• Mindfulness: Mindful Attention Awareness Scale (MAAS; Brown, 2003)
• Algemene acceptatie: met de Acceptance and Action Questionnaire (AAQ-II; Hayes, 2004)
• Waardengericht leven (de patiënt kan zijn leven vervullen zoals hij wil ten opzichte van familie, intieme relaties, vriendschappen, werk, gezondheid & groei, en leren):  Chronic Pain Values Inventory (CPVI; Mc. Cracken, 2006)

Algeheel functioneren van de patiënt

• Pijn: Likert schaal van 0 tot 10.
• Pijn gerelateerde onrust/stress: Likert schaal van 0 tot 10.
• Aantal bezoeken aan de huisarts in de afgelopen 6 maanden door middel van zelfrapportage.
• Depressie: British Columbia Major Depression Inventory (BCMDI; Iverson, 2004)
• Pijn gerelateerde angst: Pain Anxiety Symptoms Scale (PASS-20; Mc. Cracken 2002)
• Fysieke en psychosociale beperkingen: Sickness Impact Profile (SIP; Bergner, 1981)

Resultaten
Decentratie was niet significant gerelateerd aan leeftijd, geslacht, opleidingsniveau of chroniciteit van de pijn. Er was daarentegen wel een significante correlatie tussen decentratie en acceptatie van de pijn, algehele psychologische acceptatie, mindfulness en waardengericht leven. Decentratie was ook significant gecorreleerd aan pijn gerelateerde stress, depressie, pijn gerelateerde angst en psychosociale beperkingen. Er was geen significante correlatie met huidige pijn, fysieke beperkingen en aantal doktersbezoeken. Regressie analyse liet zien dat pijnintensiteit weinig van de variantie in het functioneren bepaalde, acceptatie en decentratie des te meer.

Opmerkingen samenvatter
Decentratie van pijn heeft geen significante correlatie met fysiek functioneren of aantal bezoeken aan de huisarts, maar wel met psychische factoren als angst, depressie en psychisch welbevinden. Hoe groter de mate van decentratie, hoe beter het psychisch welzijn. Het is interessant om te zien dat de intensiteit van pijn een minder grote invloed heeft op het functioneren dan acceptatie en decentratie. Dit wijst erop dat pijnbestrijding wellicht minder belangrijk is bij chronische pijnpatiënten dan leren accepteren van de pijn. Fysiotherapeuten zouden hierin een grote rol kunnen spelen door middel van acceptatie-gebaseerde therapieën (zie ook https://psychfysio.nl/Nieuws/5_06_2.html).