Positieve emoties dempen de pijn minder goed bij fibromyalgie

Emoties spelen een belangrijke rol bij de verwerking van- en het reageren op pijnlijke stimuli. De motivational priming hypothesis van Lang, e.a. (1990) stelt dat de motivationele toestand van een organisme de responsen op een stimulus beïnvloedt: de respons op een onplezierige stimuli wordt versterkt als het organisme zich in negatieve emotionele toestand bevindt en gedempt als er een positieve emotionele toestand is. Hoewel veel studies bij gezonde proefpersonen aantonen dat positieve emoties de pijn verminderen is het effect van negatieve emoties minder eenduidig. De auteurs willen dit onderzoeksgebied verder verkennen bij fibromyalgie patiënten. Ze verwachtten een toegenomen pijnwaarneming bij negatieve plaatjes, een afgenomen pijnperceptie bij positieve plaatjes en neutrale plaatjes daartussenin.

Methode

Aan dit onderzoek deden 16 vrouwelijke patiënten met fibromyalgie mee. Deze patiënten werden gematched met 16 gezonde proefpersonen op leeftijd, geslacht en scholingsniveau. De duur van de pijn bedroeg gemiddeld 23 jaar. Patiënten met een major depressie werden uitgesloten.
Bij aanvang werden de volgende vragenlijsten afgenomen:

• Psychopathologie: Structured Clinical Interview for the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders IV (SCID) parts I and II,
• Depressie: Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CESD) verkorte vorm,
• Pijn: West Haven–Yale Multidimensional Pain Inventory (MPI),
• Fibromyalgie: Fibromyalgia Impact Questionnaire (FIQ),
• Catastroferen en actieve coping: Pain-Related Self-Statements Scale (PRSS),
• Pijnpunten: gestandaardiseerde pijnpunt metingen.

Eerst werd met een aantal impulsen de intensiteit afgesteld tot pijn niveau 3-4 op een schaal van 0 tot 10. Daarmee werden de pijnstimuli als duidelijk pijnlijk maar dragelijk ervaren. Daarna werd op de achterzijde van de linkerhand via een laser een precies gelokaliseerde en precies gedoseerde nociceptieve prikkel gegeven.
Tijdens het feitelijke experiment kregen de deelnemers in random volgorde 5 neutrale foto’s (bijv handdoek), 5 positieve foto’s (bijvoorbeeld baby), en 5 negatieve foto’s (bijv een gevecht) te zien. En ook 5 masochistische foto’s (data verwerkt in een ander onderzoek). Deze foto’s werden aangeboden met pijnstimuli. Elke foto werd gedurende 18,3 seconden gepresenteerd. Tijdens elke foto kreeg de proefpersoon 10 pijnlijke laserstimuli toegediend. Na de foto moest de proefpersoon de gemiddelde pijnintensiteit en gemiddelde pijn onplezierigheid scoren op een 0-10 schaal. Een vergelijkbare zelfde sets van 4×5 foto’s werden zonder pijnstimuli aangeboden.
Tijdens dit experiment werd er een fMRi afgenomen van de hersenen.

Resultaten

De gezonde proefpersonen gaven een lineaire afname aan in de pijnervaring tijdens negatieve foto’s naar neutrale foto’s naar positieve foto’s. De fibromyalgie patiënten vertoonden een blokpatroon wat betreft pijnintensiteit: tijdens de negatieve en de positieve foto’s was de pijnintensiteit hoger dan tijdens de neutrale foto’s. Dat betekent dat de pijndemping bij positieve emoties bij fibromyalgie patiënten niet optreedt.
Voor pijnonplezierigheid vond men in beide groepen een lineaire afname in pijn verlopend van negatieve foto’s naar neutrale foto’s naar positieve foto’s. Tussen de groepen was er nu geen significant verschil.
fMRI toonde dat fybromyalgie patiënten tijdens de positieve foto’s een minder sterke activatie hadden op de secundaire somatische cortex, insula, orbitofrontale cortex, en de ventrale anterior cingulate cortex, dan de gezonde proefpersonen.
De auteurs concluderen dat patiënten met fibromyalgie een minder effectief pijnmodulerend systeem hebben tijdens positieve emoties.

Opmerking samenvatter

De auteurs speculeren vanuit de fMRI data dat patiënten met fibromyalgie bij positie stimuli (tijdens pijn) minder goed op positieve stimuli oriënteren en deze minder goed als positief herkennen. Wat dus voor normale proefpersoenen geldt als prettige afleiding van pijn, hoeft bij fybromyalgie patiënten niet te werken. Mogelijk is het advies prettige dingen te doen daardoor zinloos en moet eerst aangeleerd worden prettige dingen weer beter te herkennen en te appreciëren. Op zich kan de eenvoudige oefening, ‘drie goede dingen’, hier dienst doen. Mogelijk dat daarmee de pijndempende modulatie weer gaat optreden tijdens positieve incidenten.