Fysieke inspanning vermindert angst door verlagen van pro-inflammatoire cytokine en oxidatieve en nitrogene stress

7_05_2_fysieke-inspanning-pro-inflammatoire-cytokine_68884087

Fysieke inspanning heeft een gunstig effect bij angststoornissen een angstsymptomen. Via welke neurobiologische wegen dit effect tot stand komt is echter nog niet geheel bekend. Fysieke activiteit  kan serotonine, dopamine, noradrenaline en endorfinen in de hersenen verhogen. Glucocorticoïden niveaus lijken te verminderen. Fysieke activiteit lijkt de HPA te herreguleren.

Recent ontstaat er meer bewijs voor de rol van ontstekingsprocessen en oxidatieve en nitrogene stress, en neurotrofinen als sleutel mediatoren in de pathogenese van angst en stemmingsstoornissen.  In deze review maken de auteurs aannemelijk dat de angst remmende werking van fysieke activiteiten voor een deel verloopt via anti-inflammatoire en antioxidant mechanismen.

Ontstekingsprocessen en angst

Dat ontstekingsprocessen een rol spelen bij angststoornissen ligt voor de hand omdat er een stevige relatie is tussen stress, HPA-as en het immuunsysteem. Acute en chronische stress verhogen de pro-inflammatoire cytokine niveaus. Deze kunnen de bloed hersenbarrière passeren. In de hersenen hebben ze belangrijke gedragsmatige effecten. Mensen met klinisch verhoogde angst niveaus hebben hogere interleukine-6 niveaus (IL-6). Andere studies laten bij stress verhoogde pro-inflammatoire cytokine en verlaagde anti-inflammatoire cytokine niveaus zien. Men vindt echter ook tegenstrijdige resultaten.

Oxidatieve en nitrogene stress bij angst

Oxidatieve en nitrogene stress zijn normale bijproducten van de oxidatieve fosforisatie. Als echter de niveaus hoger zijn dan de anti-oxidatieve capaciteiten van de cel ontstaat cel schade door reactieve stoffen zoals ROS (reactive oxygen species) en RNS (reactive nitrogen species). De rol van verhoogde oxidatieve en nitrogene stress niveaus bij angststoornissen en bij stress is overtuigender dan de rol van inflammatoire processen. Er bestaan ook wederkerige verbindingen: pro-inflammatoire cytokinen kunnen de oxidatieve en nitrogene stress verhogen.
Subchronische oxidatieve stress kan ook de brain derived neurotrophic factor (BDNF) verlagen. Op zichzelf is BNF een krachtige antioxidant, maar ze speelt ook een belangrijke rol bij de regulatie van neurogenese en neuroplasticiteit.
Deze ongunstige neurogene factoren kunnen  cel schade geven in gebieden die relevant zijn voor angststoornissen. Er is hier echter meer onderzoek nodig voor de detaillering.

TIP:  Angstpatiënten concluderen op basis van hun eigen veiligheidsgedrag dat de situatie gevaarlijk is. En patiënten met rugpijn dan?

Fysieke activiteit heeft anti-inflamatoire effecten

Herhaalde acute pieken van fysieke inspanning verhogen de interleukine-6 niveaus in (voornamelijk) de werkende spieren. Bij langer durende fysieke activiteiten ook in de hersenen. De plasma niveaus kunnen tot wel 100x het baseline niveau stijgen. Op herhaalde acute pieken van fysieke inspanning volgt een homeostatische aanpassing die het basale IL-6 niveau verlaagt. Een ander interessant punt is dat IL-6 weliswaar een pro-inflammatoire cytokine is, maar tegelijkertijd ook via IL-1ra, en IL-10 de genexpressie inhiberen van pro-inflamatoire IL-1alfa, IL-1beta, TNFalfa, en IL-8.

Fysieke activiteit moduleert neuronale oxidatieve en nitrogene stress

Ook nu lijkt acute pieken van fysieke activiteiten de oxidatieve stress in de hersenen te verhogen, maar dat regelmatige milde fysieke activiteit de oxidatieve stress vermindert door verhoging van antioxidant enzym activiteit.
Samenvattend kan men stellen dat regelmatige fysieke activiteit anxiolitische effecten heeft door het geven van acute pieken in inflammatoire en oxidatieve en nitrogene stress signalen, waarna er een upregulation ontstaat van anti-inflammatoire en antioxidant gen expressie. Op deze wijze worden de baseline inflammatoire en oxidatieve en nitrogene stress niveaus verlaagd.

Opmerking samenvatter

Fysiotherapeuten doen er goed aan patiënten die angstig of gestrest zijn te begeleiden naar meer fysieke inspanningen. De gunstige effecten van het verlagen van de basale pro-inflammatoire  en oxidatieve en nitrogene stress niveaus is op zich al gunstig voor diverse pijncondities, maar voor patiënten met angst/stress dus extra belangrijk.

Bron

  Moylan, S., Eyre, H. A., Maes, M., Baune, B. T., Jacka, F., & Berk, M. (2013). Exercising the worry away: How inflammation, oxidative and nitrogen stress mediates the beneficial effect of physical activity on anxiety disorder symptoms and behaviours. Neurosci Biobehav Rev.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb