Pijnperceptie accepteren of juist veranderen: wat voor welke patiënt?

De vraag is of aandachtsvol accepteren (mindfulness) van stressvolle ervaringen functioneel verschilt van op verandering gerichte coping strategieën. De auteurs vergelijken daarom twee interventie groepen. (a) Cognitief gedragsmatige therapie (CGT) gericht op het verminderen of veranderen van bepaalde disfunctionele gedachten (bijvoorbeeld cognitieve herstructurering, relaxaties en afleiding). (b) Aandachtsvolle acceptatie gericht op het accepteren van (stressvolle) ervaringen zonder de inhoud daarvan te veranderen. Verschillende onderzoeken laten een voordeel zien ten aanzien van coping met acute en chronische pijn van de acceptatie gerichte benadering ten opzichte van de verandering gerichte benadering.
De auteurs stellen dat conclusies nog te voorbarig zijn o.a. omdat deze onderzoeken geen individuele verschillen meenamen. De auteurs voeren daarom een onderzoek uit waarbij voorafgaande aan het experiment de mate van psychologische acceptatie en mindfulness werd gemeten. Het idee was dat mensen die hoger scoren op acceptatie ook meer baat hebben bij een pijncoping strategie die gebaseerd is op acceptatie. Dit, omdat deze strategie meer congruent is met de voorkeur van de persoon. Op gelijke wijze zullen mensen die lager scoren op acceptatie bij pijn meer baat hebben bij een op verandering gerichte pijncoping strategie.

Methode

Aan deze studie deden 32 gezonde studenten mee. De auteurs keken hoeveel seconden de studenten hun hand in een bak met koud water (3 graden) konden houden. Deze test werd twee maal uitgevoerd met 9 dagen tussenpose. De studenten moesten één keer de acceptatie gerichte pijncoping toepassen en één keer de op verandering gerichte pijncoping toepassen. De volgorde van interventies werden evenwichtig gebalanceerd tussen de studenten.
Vooraf werd de mate van mindfulness gemeten (over de afgelopen week) met de Philadelphia Mindfulness Scale (PHLMS: Cardaciotto, e.a. 2008) deze vragenlijst bestaat uit 20 items en heeft 2 subschalen: (1) gewaarzijn van het huidige moment en (2) niet-oordelende acceptatie.
Eerst werd met de cold pressor pain test een baseline meting gedaan om te kijken hoeveel seconden de studenten hun hand in het ijskoude water konden houden (pijntolerenatie). De studenten werden vervolgens één van de twee pijncoping strategieën aangeleerd. Aandachtsvolle acceptatie bestond uit het opmerken en accepteren van de onaangename sensaties en gedachten, en uit cognitief afstand nemen (defusie) van de sensaties. De op verandering gerichte strategie bestond uit afleiding, het mentaal uitdagen van negatieve gedachten, en uit het toepassen van verbeelding. Daarna werd de cold pressor pain test nogmaals uitgevoerd.
Negen dagen later werd dit experiment herhaald. Wederom met een baseline pijnmeting (dit maal werd daarbij vermeld dat men een strategie moest gebruiken die men doorgaans hanteert). Vervolgens werd de tweede interventie aangeleerd en moest men dit toepassen bij de laatste cold perssor pain test.

Resultaten

Er bleek geen verschil in tolerantie duur tussen acceptatie gerichte pijncoping of een op verandering gerichte pijncoping. Belangrijk is echter dat mensen die bij aanvang hoger scoorden op acceptatie significatie hogere pijn tolerantie krijgen bij acceptatie gerichte pijncoping dan bij op verandering gerichte pijncoping. Andersom geldt dat mensen die laag scoorden op acceptatie juist een hogere pijntolerantie kregen bij het toepassen van verandering gerichte pijncoping dan bij acceptatie gerichte pijncoping.
Deelnemers die bij aanvang hogers scoorden op acceptatie hadden bij baseline een significante langere pijn tolerantie.

Opmerking samenvatter

Het is lastig voor fysiotherapeuten te bepalen welke interventie ze kunnen toepassen bij een pijnpatiënt. Wat te doen als zowel acceptatie strategieën werken als op verandering gerichte pijnstrategieën? Je zou kunnen denken dat mensen die laag scoren op acceptatie juist een op acceptatie gerichte pijncoping moeten aanleren ter compensatie van het acceptatie ‘te kort’. Dit experiment suggereert echter een andere aanpak. Juist mensen die hoog scoren op acceptatie moet je acceptatie gerichte pijncoping aanmoedigen omdat dit beter zou aansluiten bij hun voorkeur van coping. Deze bevinding moet men niet opvatten als een wet, maar als een vuistregel. Het huidige onderzoek is immers slechts één experiment uitgevoerd bij gezonde proefpersonen en geen RCT.