Psychologisch gevoelige astmapatiënten heeft bij stress langer bronchoconstrictie

Het is bekend dat een brede range van kortstondige emotionele stimuli de symptomen van astma en de bronchoconstrictie kunnen versterken. Dit geldt vooral voor negatieve emoties. Het is echter niet bekend of langdurige emotionele stimulering ook een langdurige bronchoconstrictie geeft en dus nadeliger is voor de patiënt. De auteurs van dit artikel onderzoeken deze vraag door een deel van de data uit een eerdere studie te analyseren op tijdsverloop. De proefpersonen in die studie bestonden uit 15 astmapatiënten en 14 gezonde proefpersonen. Beide groepen kregen onplezierige films, films van operaties, en neutrale films te zien. De filmfragmenten duurden tussen de drie en de vijf minuten. De onplezierige films hadden de volgende thema’s: een jongen die geplaagd wordt op school, een jongen die huilt om de dood van zijn vader. De operatiefilms hadden als onderwerp: een openhartoperatie en een heupoperatie. De neutrale films hadden de volgende inhoud: een economie college en een screen saver met kleurige strepen. Er werd ook een astmarelevante informatieclip en een plezierige filmclip getoond, maar deze twee typen clips werden niet meegenomen in de analyse.

Metingen en procedure

Via forced oscillation technique werd de weerstand van de luchtwegen berekend. Daarnaast werd ook de ademfrequentie, tidal volume en het ademminuut volume gemeten en berekend. Voorafgaande aan het experiment vulden de patiënten de Asthma Trigger Inventory in (ATI, Ritz, e.a. 2006). De psychologische trigger subschaal (10-item) werd gebruikt voor de analyse. Na elke film vulde de deelnemer de Self Assessment Manikin in (SAM, Hodes, e.a., 1985). Daarmee werden gevoelens van aangenaamheid, arousal, en ‘in controle zijn’ gemeten.
Tijdens het experiment werd een serie van 10 filmclips getoond. Bij de eerste vijf films moesten de deelnemers alleen maar kijken. Bij de tweede vijf films moesten de deelnemers tijdens het kijken hun beenspieren aanspannen (dit verschil tussen aanspannen of niet aanspannen is in het eerdere onderzoek geanalyseerd en wordt hier niet nader bekeken). Tussen elke filmclip zat 3-5 minuten pauze.

Resultaten

De bronchoconstrictie was bij de astmapatiënten significant sterker dan bij de gezonde proefpersonen. De bronchoconstrictie piekt rond de 2 minuten en neemt daarna geleidelijk weer af gedurende het kijken naar de onplezierige films of de operatie films. De operatie films gaven zowel bij de astmapatiënten als de gezonde deelnemers de sterkste bronchoconstrictie in de eerste 2 min. Bij de astma patiënten neemt de luchtweg weerstand met 20% toe ten opzichte van de neutrale films en bij de gezonde controlegroep met 10%. In beide groepen was de mate van arousal en de mate van kortademigheid na de film gerelateerd aan een vertraagde daling na de piek in bronchoconstrictie. Ook de astmapatiënten die gevoelig waren voor psychologische triggers in hun dagelijks leven vertoonden een vertraagd herstel van de bronchoconstrictie na de eerste piek.

Opmerking samenvatter

Dit onderzoek toont dat de bronchoconstrictie als gevolg van negatieve emoties in de eerste minuten het sterkst is, maar daarna geleidelijk afneemt ook al is de negatieve emotionele stimulus nog aanwezig. Belangrijk in dit onderzoek is dat deze afname (herstel) tijdens de emotionele stimulatie vertraagd is bij astmapatiënten die veel arousal ervaren, benauwd zijn, of in het dagelijks leven de invloed van psychologische factoren op hun astma symptomen ervaren. Dat maakt emotieregulatie of stressmanagement een belangrijk onderwerp. Niet alleen omdat daardoor mogelijk de bronchoconstrictie minder sterk piekt in de eerste 2 minuten, maar vooral ook om de patiënt te helpen nog tijdens de emotionele stimulatie sneller te herstellen van deze piek in bronchoconstrictie. Mogelijk dat daardoor verdere ontregeling van de ademhaling tijdens emotionele episodes beter voorkomen kunnen worden.