Voorlichtingskansen worden te vaak gemist tijdens de behandeling

De term ‘teachable moments’ staat voor kansen tijdens het consult om de patiënt te stimuleren tot actie ten aanzien van gezondheidsgedrag. Er is echter nog niet veel onderzoek naar gedaan zodat de kernmerken nog onbekend zijn van dergelijke kansen om de patiënt met korte goed getimede gezondheidscounseling tot gedragsverandering aan te zetten. De auteurs willen de sociale kenmerken van teachable moments onderzoeken tijdens patiënt-arts interacties in de eerste lijn.

Methode

Ze deden dit door observatie en communicatie-analyse van 811 patiënt-arts audio-opnamen, bij 28 artsen (71% internal medicine, 29% huisarts).
De betrokken patiënten werden vooraf geïnterviewd ten aanzien van roken, fysiek bewegen, consumptie van groente en fruit, en obesitas. De audio-opnamen werden door een professional uitgeschreven. De uitgeschreven verslagen werden door vier professionals geanalyseerd (conversatie analist, gezondheidszorg onderzoeker, twee medisch antropologen, en een huisarts.)

Resultaten

Van de 811 patiënten waren er 733 die een zelfgerapporteerd verhoogd risico hadden door minstens één vorm van ongezond gedrag. Van deze groep werd tijdens de consulten bij 451 patiënten over gezondheidsgedrag gesproken in 548 afzonderlijke discussies.
Een complex proces van analyse toont dat 11,1% van deze discussies te typeren waren als (succesvolle) teachable moments. Dat wil zeggen dat (a) de patiënt een zorg aangaf waarbij gezondheidsgedrag een rol speelt, en (b) de arts een link legt tussen deze zorg en het gezondheidsgedrag, om de patiënt te motiveren tot gedragsverandering, en (c) de patiënt zijn commitment tot gedragsverandering uitspreekt. In 17,2% van de discussies was een sprake van een teachable moment poging. Dat wil zeggen dat de patiënt een zorg aangaf, en de arts dit koppelt aan gezondheidsgedrag, maar dat de patiënt geen commitment uitspreekt.
Belangrijk in dit onderzoek is echter dat 30,8% van de discussies te kenmerken zijn als gemiste kansen. Dat wil zeggen dat de patiënt een zorg aangaf (waar gezondheidgedrag invloed op kan uitoefenen), maar de arts geen link maakt tussen de zorg en gezondheidsgedrag, of deze link wel maakt maar de patiënt niet motiveert zijn gedrag te veranderen. In 6,4% van de discussies werd er überhaupt niet over gezondheidsgedrag gesproken. In 10,4% van de discussie werd er alleen een kort advies gegeven te aanzien van het gezondheidsgedrag zonder verdere aanmoediging of zonder dat een zorg geuit werd. In 24,1% van de discussies spreken de arts en de patiënt wel over gezondheidsgedrag, maar was de patiënt al met gedragsverandering bezig (meestal gaf de arts dan een compliment).

TIP:  Motivatie is de belangrijkste voorspeller voor succesvol afvallen

Opmerking samenvatter

Als we de geslaagde teachable moments en de teachable moment pogingen samen nemen dan betekent dat dat in 28,3% ( = 11,1% + 17,2%) van de 548 discussies bij patiënten met één of meer vormen van ongezond gedag de arts het moment goed getimed aangrijpt om te komen tot gedragsverandering. In dezelfde orde van grote (30,8%) worden echter deze kansen voor teachable moments onbenut gelaten.
Het onderzoek is een aansporen voor fysiotherapeuten en andere hulpverleners om meer alert te zijn op teachable moments en deze goed te benutten.
Het onderzoek ondersteunt ook de visie van PsychFysio opleidingen dat fysiotherapeuten allerlei deelaspecten van psychologische interventies in het klein kunnen toepassen, mits op goed getimede wijze. Op deze wijze hoeven methoden als RET, problem solving, NLP, Acceptance and commitment therapy etc niet als formele methode geïntroduceerd en in zijn geheel doorlopen te worden. De fysiotherapeut kan ook invloed uitoefenen door herhaaldelijk op de juiste momenten (teachable moments) zijn pijlen af te schieten.

Cohen, D. J., Clark, E.C., Lawson, P.J., Casucci, B.A., Flocke, S.A. (2011). Identifying teachable moments for health behavior counseling in primary care. Patient Education and Counseling, 85, e8-e15.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb