Nieuwsgierigheid versterkt de positieve effecten van mindfulness

Mindfulness is een toestand van receptieve aandacht voor het huidige moment, zonder oordeel, ook al is de ervaring moeilijk of pijnlijk. Nieuwsgierigheid zou daarbij belangrijk kunnen zijn. Immers nieuwsgierigheid focust de aandacht en motiveert tot het verkennen van de interne of externe omgeving met waardering voor nieuwheid, uitdaging en onzekerheid. Mindfulness en nieuwsgierigheid hebben met elkaar te maken. Mensen die mindful zijn staan bijvoorbeeld meer open voor informatie die hun persoonlijke overtuigingen uitdagen.  De auteurs willen dit verband verder onderzoeken en kijken of nieuwsgierigheid het effect van mindfulness versterkt ten aanzien van het niet defensief reageren op bedreigende gebeurtenissen.
In dit onderzoek sluiten de auteurs aan bij de Terror Management Theory (TMT). Deze theorie stelt dat als mensen zich bewust worden van hun sterfelijkheid dit onbewust existentiële angst oproept. Om met deze angst om te gaan gebruikt men twee defensiemechanismen. De eerste bestaat uit er simpelweg niet aan denken. Dit lost de angst niet echt op maar duwt de gedachte naar de buitenrand van het bewustzijn. Een tweede defensie mechanisme bestaat uit het versterken (affirmeren) van het eigen culturele wereldbeeld. Men geeft zich zelf als het ware een hogere en meer duurzame betekenis, bijvoorbeeld in humanistisch, filosofisch, moreel of spiritueel opzicht.
Mindfulness blijkt bij bewustwording van de eigen sterfelijkheid beide defensies te verminderen. Men onderdrukt de gedachten minder en verdedigt minder het eigen wereldbeeld of de zelfwaarde.
De auteurs speculeren dat mensen die zowel hoog scoren op mindfulness als op nieuwsgierigheid minder defensief zijn bij bedreigend materiaal dan mensen die op één of beide laag scoren.

Methode
Aan dit onderzoek deden 118 studenten mee. Na het invullen van de vragenlijsten werden de deelnemers random verdeelt over twee condities. In de experimentele conditie werden de deelnemers bewust gemaakt van de eigen sterfelijkheid. Men moest in detail beschrijven wat er zou gebeuren en welke emoties men zou hebben als men zou sterven. In de controle conditie moest men zich verbeelden dat men kiespijn had en wat er dan in details zou gebeuren en wat men zou voelen. Na deze twee inducties van dreiging/ongemak werd de stemming opgemeten. Vervolgens  moest men één van de volgende twee teksten lezen. Een tekst benadrukt vooral de overeenkomsten tussen mens en dier. Dit is bij existentiële dreiging een uitdaging van een ‘hoger’ cultureel wereldbeeld.
De tweede tekst benadrukt juist het verschil tussen mens en dier en dat de mens duidelijk ‘hoger’ ontwikkeld is. Na deze teksten moesten de deelnemers de intelligentie van de schrijver inschatten, aangeven in hoeverre men het eens was met de schrijver, en in welke mate men de schrijven mocht.

Meetinstrumenten

• Nieuwsgierigheid: trait Curiosity and Exploration Inventory-II (CEI-II: Kashdan, e.a., 2009, 10-items).
• Mindfulness: Mindfulness Attention Awareness Scale (MAAS: Brown, e.a., 2003, 15-items).
• Zelfwaarde: Rosenberg Self-esteem Scale (Rosenberg, 1965, 10-items).
• Big Five persoonlijkheidstrekken: NEO-FFI (Costa e.a., 1992).
• Politieke oriëntatie

Resultaten
De auteurs vinden gedeeltelijke ondersteuning voor hun hypothese dat nieuwsgierigheid het effect van mindfulness versterkt ten aanzien van  het verminderen van defensies op existentiële dreiging.
Deelnemers die hoog scoorden op mindfulness en hoog op nieuwsgierigheid gaven een positieve evaluatie (aardig, intelligent, verstand van zaken en een valide perspectief) over de schrijver van het stukje tekst: dat de mens gelijk is aan dieren.
Mensen die hoog scoorden op mindfulness maar laag op nieuwsgierigheid hadden een negatieve evaluatie over deze schrijver. Dit komt volgens de auteurs omdat deze groep mensen te vergelijken zijn met angstige mensen. Ze scoren hoog op mindfulness (zijn oplettend), maar staan niet open (zijn niet nieuwsgierig). Hier maakt mindfulness juist onderdeel uit van defensie bij angst.
De deelnemers die laag scoorden op mindfulness en laag op nieuwsgierigheid hadden ook positieve evaluaties over de schrijver die het hogere wereldbeeld uitdaagt. Dit was een onverwachte bevinding maar kan door de auteurs als volgt verklaart worden: mensen die laag scoorden op mindfulness en nieuwsgierigheid zagen het stukje waarschijnlijk niet als persoonlijk bedreigend. Men absorbeert de ervaring niet en leert er dan ook niets van.

Opmerking samenvatter
Dit onderzoek toont dat mindful zijn vooral in combinatie met nieuwsgierigheid de defensies vermindert op existentiële dreiging. Men staat er meer open in en kan door deze open en nieuwsgierige houding zelfs van de dreiging leren of dit een plaats geven (integreren). Voor de fysiotherapeuten die met (ernstig) chronisch zieken werken is dit relevante informatie. Dit onderzoek leert ook dat als mensen mindful zijn, maar juist niet nieuwsgierig, dat deze mindfulness mogelijk ter beheersing van angst dient in plaats dat men er open voor staat.
Fysiotherapeut moet wanneer hij/zij mindfulness elementen in de behandeling opneemt, bijvoorbeeld mindful bewegen, adem of ontspannen, de patiënt niet alleen aansporen niet te oordelen over wat deze waarneemt, maar vooral ook aansporen een nieuwsgierige attitude te ontwikkelen naar datgene dat zich aandient.
Als coachende houding van de fysiotherapeut zelf is dit ook een goed uitgangspunt: mindful zijn ten aanzien van de patiënt, maar ook in combinatie met nieuwsgierigheid.