Neurofysiologische pijneducatie veelbelovend bij chronische lage rugpijn

Een systematische review toont matig tot sterk bewijs dat verschillende vormen van patiënten educatie de pijn en het functioneren kan verbeteren bij patiënten met lage rugpijn (Liddle, e.a 2007, Heymans, e.a., 2005). De auteurs van dit artikel stellen dat neurofysiologische pijneducatie een nieuwe benadering is die in 2002 door Moseley geïntroduceerd werd als aanvulling op de gangbare fysiotherapie. Bij deze neurofysiologische pijneducatie leert de patiënt in 2,5 tot 4 uur een groot aantal relevante details kennen over pijn en het zenuwstelsel. Het accent ligt daarbij op de rol van de hersenen en de rol van het denken en attituden over pijn. Deze factoren kunnen een sterke voorspeller zijn voor het persisteren van pijn en beperkingen. Pijneducatie wordt in één of meerdere sessies gegeven in één-op-één format of in groepsformat. De auteurs doen een systematische review naar de effecten van neurofysiologische pijneducatie bij lage rugklachten op pijn, fysiek functioneren, psychologisch functioneren en sociaal functioneren.

Methode

De auteurs doorzochten de Medline, Cinahl, Amed over de periode 1996(01) en 2010(09). Alleen RCT’s werden geselecteerd. Onderzoek naar ernstige wervelkolom problematiek werd uitgesloten. De uitkomsten werden beoordeeld op korte termijn (< 3 maanden), middellange termijn (> 3 maanden en < 6 maanden), en lange termijn langer dan 1 jaar. De kwaliteit van de individuele studies werd beoordeel aan de hand van de Cochrane back review group richtlijnen (CBRG). De kwaliteit van de synthese uitspraak werd bepaald door het GRADE system. Furlan, e.a. 2009.

Resultaten

Van de oorspronkelijke 837 hits konden uiteindelijk slechts twee artikelen worden geselecteerd. Een artikel vergeleek neurofysiologische pijneducatie met biomechanisch georiënteerde educatie (Moseley, e.a., 2004). Een tweede artikel vergeleek (a) neurofysiologische pijneducatie en pijnmanagement  met (b) educatie gebaseerd op the Back Book en pijnmanagement (Moseley, e.a., 2009).
Pijn
Korte termijn: de twee studies behalen samen gemiddeld vijf minimeter reductie in pijn op de VAS score in vergelijking tot de controle conditie. Dit is statistisch significant, maar niet klinisch relevant (klinisch relevant wordt hier als 20 mm bepaald (Furlan, e.a., 2009). Middellange termijn: Moseley, e.a 2009 behalen nu 19 mm pijn reductie in het voordeel van neurofysiologische pijneducatie, en op de lange termijn 27 mm. Dit is voor beide follow-up termijnen statistisch significant en klinisch relevant.
Fysiek functioneren
Moseley, e.a. 2004 tonen op korte termijn 13% verbetering  op de Roland Morris Disability Questionnaire (RMDQ) in het voordeel van neurofysiologische pijneducatie. Dit is statistisch significant en klinische relevant. Moseley, e.a., 2009 tonen 19% verbetering in het voordeel van de neurofysiologische pijneducatie op de Patient Specific Functional Scale (PSFS: Maughan e.a. 2010). Deze bevinding is niet statische (p 0.08) of klinisch relevant. Alleen Moseley e.a. 2009 rapporteren bevindingen op midden- en lange termijn, maar vinden daar geen statische of klinisch relevante verschillen.
Psychologisch functioneren
In beide studies worden twee dezelfde meetinstrumenten gehanteerd: Survey of Pain Attitudes (revised) SOPA(R) en de Pain Catastrophising Scale (PCS). Op de korte termijn vinden Moseley,e.a., 2004 129% verbetering in het voordeel van de neurofysiologische pijneducatie op de SOA(R) en 33%  op de PCS.
Sociaal functioneren
Moseley, e.a. 2009 rapporteren ook statistisch significatie verbetering in het voordeel van neurofysiologische pijneducatie op werkstatus. Korte termijn  effecten worden niet vermeld. Middel lange termijn geeft een 4 maal grotere kans op verbetering in werkstatus op 6 maanden in het voordeel van neurofysiologische pijneducatie (statistisch significant) en op lange termijn een twee maal grotere kans (net niet statistisch significant).

TIP:  Dynamische training versus relaxatie training bij reumapatiënten

Opmerking samenvatter

Al met al zijn dit veel belovende resultaten als men bedenkt dat deze resultaten verkregen worden door ze te vergelijken met een werkzame controle groep. De auteurs geven aan dat de resultaten vergelijkbaar zijn met wat in andere studie ten aanzien van fibromyalgie (Meeus,e.a. 2010) en whiplash (van Oosterwijck e.a. 2011) gevonden wordt (Zie ook PsychFysio). Het is belangrijk te beseffen dat de neurofysiologische pijneducatie niet ’even’ tussendoor gegeven wordt.  In beide studies wordt hier  3 uur aan besteed. In een studie in de vorm van één sessie van 3 uur, en in de andere studie in de vorm van twee sessies van 1,5 uur. Als we deze ‘dosis’ educatie vertalen naar een gangbare fysiotherapeutische setting dan zou dit betekenen dat er minimaal zes volledige  sessies aan besteed worden. Er blijft dan weinig ruimte over voor andere fysiotherapeutische interventies die ook nodig zijn. Een deel van de neurofysiologische pijneducatie verplaatsen naar een zelfstudie programma zou een oplossing kunnen bieden. Het boek van Nijs e.a. 2010 kan hier behulpzaam zijn.

*Extra literatuur verwijzingen:
Liddle SD, Gracey JH, Baxter GD. Advice for the management of low back pain: a systematic review of randomised controlled trials. Manual Therapy 2007;12: 310-27.
Heymans MW, Van Tulder MW, Esmail R, Bombardier C, Koes BW. Back schools for non-specific low back pain. A systematic review within the framework of the Cochrane Collaboration back review group. Spine 2005;30:2153-63.

Clarke, C.L., Ryan, C.G., Martin, D.J. (2011). Pain neurophysiology education for the management of individuals with chronic low back pain: A systematic review and meta-analysis. Manual Therapy, In press.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb