Training van eerstelijn in motiverende gespreksvoering werkt

Motiverende gespreksvoering wordt in toenemende mate populairder binnen de algemene gezondheidszorg. Gezondheidswerkers kunnen zich goed vinden in de kernaspecten van motiverende gespreksvoering zoals empathie, reflecteren, en samenwerken met de patiënt. Ondanks de elegante eenvoud van motiverende gespreksvoering kost het toch moeite om deze vaardigheden aan te leren. Dat komt onder andere omdat oude coaching gewoonten moeilijk af te leren zijn. De auteurs van dit artikel doen een literatuur review naar de inhoud en de effecten van een training in motiverende gespreksvoering voor gezondheidswerkers in de eerste lijn.

Methode

De auteurs zochten naar onderzoeken die gericht waren op eerstelijns gezondheidswerkers zoals artsen, diëtisten en fysiotherapeuten. De Amed, Cinahl, Eric, psychINFO, Medline en Scopus werden doorzocht tot mei 2010. Ook de referentielijsten van de gevonden artikelen werden doorgenomen. Na selectie bleven er uiteindelijk 10 studies over.

Resultaten

De gevonden studies waren tussen 1999-en 2009 gepubliceerd, waarvan de meeste in de laatste vier jaar. De onderwerpen van de onderzoeken waren divers zoals algemene levensstijl, diabetes, roken, alcohol, medicatie trouw, gewicht, dieet, en fysiek activiteit.
In drie studies betrof een RCT. De methodologische kwaliteit van de studies was niet al te hoog en voor verbetering vatbaar.
De gegeven training in motiverende gespreksvoering varieerde qua tijdsinvestering aanzienlijk in de studies. Van een 20-minuten video training tot een 2 daagse workshop gevold door een follow-up dag ( 24 training uren). Het gemiddelde aantal trainingsuren was iets meer dan één dag (9,33 uur). De inhoud van de trainingen waren doorgaans gericht op de eerste fase 3 tot 5 fase van de vaardigheidsindeling van Miller en Moyers (2006):

1. Bekend raken met de geest van motiverende gespreksvoering.
2. Basis vaardigheden van motiverende gespreksvoering in de vorm van OARS (Openvragen, affirmeren, reflecteren, samenvatten).
3. Herkenen en bekrachtigen van verandertaal.
4. Het oproepen en versterken van verandertaal.
5. Met de weerstand meegaan om confrontaties en redetwisten te voorkomen.
6. Een plan ontwikkelen die de patiënt kan uitvoeren (what’s next?)
7. De patiënt helpen zich aan het plan te houden.
8. Het vermogen om te schalkelen tussen motiverende gespreksvoering en andere methoden.

De uitkomsten bij de deelnemers werden met vragenlijsten of interview bepaalt.  In het algemeen zijn de deelnemende gezondheidswerkers tevreden over de trainingen. Men ziet de toepassingsmogelijkheden van motiverende gespreksvoering binnen de eigen setting en heeft er vertrouwen in dat men dit in de toekomst meer zal gaan inzetten. Observaties van opgenomen motiverende gespreksvoering sessies en ook vragenlijsten laten in het algemeen zien dat de trainingen het tonen van empathie, reflecties en het ondersteunen van gedragsverandering verbetert. Ten aanzien van de klinische setting laten observatie- en vragenlijstonderzoek doorgaans zien dat de gezondheidswerkers meer gaan screenen op ongezond gedrag, maar ook dat  ze motiverende gespreksvoering toepasbaar vinden binnen hun setting, en dat ze het zelfvertrouwen hebben motiverende gespreksvoering te kunnen toepassen.
Het effect op de patiënt na training van de gezondheidswerkers is nog niet goed onderzocht. Twee studies naar het coachen van diabetes patiënten tonen positieve effecten aan  op de inname van verzadigde vetten, een hogere motivatie tot gedragsverandering en een beter begrip van de factoren die complicaties kunnen voorkomen.

Opmerking samenvatter

Motiverende gespreksvoering bleek al  te werken vanuit de systematische review van Madson2010. Deze review richtte zich op een breed veld van thema’s. De huidige onderzoekers bakenen hun review af naar de effecten van een training in motiverende gespreksvoering bij gezondheidswerkers in de eerste lijn. Dat maakt deze review belangrijk voor fysiotherapeuten. In het algemeen zijn de uitkomsten van trainingen in motiverende gespreksvoering op diverse uitkomstgebieden gunstig: de vaardigheden en het vertrouwen van gezondheidswerkers om motiverende gespreksvoering te kunnen uitvoeren nemen toe, en er zijn enige aanwijzingen dat deze getrainde gezondheidswerkers effectiever zijn in het begeleiden van gedragsverandering van patiënten dan een niet getrainde controle groep.