Acceptatie van chronische pijn is door fysiotherapeuten te verbeteren

In nieuwsbrief nr 9 jaargang 5 schreven we dat Acceptance and Commitment Therapy (ACT) een recente ontwikkeling is binnen de cognitieve gedragstherapie. ACT wordt met succes toegepast bij chronische pijnpatiënten. ACT richt zich op het begeleiden van patiënten richting acceptatie van hun pijn en/of gedachten over pijn en richt zich tegelijkertijd op het bevorderen van een persoonlijk betekenisvol leven (waarde gericht leven). Onder acceptatie wordt de bereidheid verstaan om pijn of stress te ervaren zonder pogingen deze te beheersen. De auteurs van dit artikel onderzochten of met een zelfhulpboek betreffende ‘ACT bij chronische pijn’  ook positieve effecten te behalen zijn.

Methode

Aanvankelijk werden 24 patiënten die op de wachtlijst stonden bij een psycholoog in een ziekhuis-pijnkliniek (semi)random verdeelt over een ACT groep en een controle wachtlijstgroep. Van de ACT groep waren de gegevens van 6 mensen bruikbaar van de controle groep 8. Na deze eerste periode kreeg de controle groep alsnog de interventie aangeboden en verwierf men van 5 extra patiënten behandelingsdata. De patiënten die in de analyse meegenomen werden hadden minimaal drie van de zes weken ACT-zelfhulp programma doorlopen. Het zelfhulp programma bestond uit het aanbieden van het zelfhulp boek van Dahl, e.a. 2006 Living Beyond Your Pain: Using Acceptance & Commitment Therapy to Ease Chronic Pain. De onderzoekers hadden naast dit boek een werkboek met de oefeningen uit dat boek opgesteld inclusief per week de leesinstructies. De patiënten werden als ondersteuning één keer per week telefonisch benaderd om de vragen te beantwoorden over het al dan niet lezen en oefenen, de leesbaarheid van de tekst, en het nut voor de patiënt. Bovendien werden er vragen gesteld die aan het eind van elk hoofdstuk stonden. Deze vragen werden niet gesteld als controle, maar als studiesteun. Vooraf was er één keer een contactmoment waarbij algemene informatie werd gegeven en de vragenlijsten werden afgenomen. Ook de controle groep kreeg 6 maal telefonisch overleg maar dan om de pijn te scoren op verschillende instrumenten. Na zes weken werden de vragenlijsten bij beide groepen opnieuw afgenomen, en werd de controle groep de optie van behandelen aangeboden. Bij deze laatste groep werd na zes weken voor de derde keer de vragenlijsten afgenomen.
Metingen

• Accepatie van pijn: Chronic Pain Acceptance Questionnaire (CPAQ) 20 items.
• Kwaliteit van leven: Quality of life inventory (Frisch, 1992).
• Tevredenheid met leven: Satisfaction With Life Scale (SWLS)
• Waardengericht leven: Chronic Pain Values Inventory (CPVI) (McCracken 2006)
• Pijn: Short-Form McGill Pain Questionnaire (SFMPQ) (Melzack, 1987).
• Depressie: Chicago Multi-scale Depression Inventory (CMDI) (Nyenhuis, 1998)
• Angst: Beck Anxiety Inventory (BAI) (Beck , 1988)

Resultaten

Angst neemt significant meer af in de ACT-groep dan in de controle groep, en ook de kwaliteit van leven verbetert significant meer in de ACT-groep ten opzichte van de controle groep. Kijkend naar alle patiënten die meer dan drie weken deelnemen ziet men ten opzichte van de voormeting statistisch significante verberingen op acceptatie van pijn, kwaliteit van leven, tevredenheid met leven, waardengericht leven.

Opmerkingen samenvatter

Het zou mooi zijn als deze eenvoudige aanpak ook binnen een fysiotherapeutische setting zou werken. De eerste tekenen zijn hoopvol. Rick van der Pluijm toonde in zijn afstudeerproject aan dat fysiotherapeuten effectief patiënten bij een zelfhulpboek kunnen begeleiden richting het accepteren van chronische pijn. Rick van de Pluijm en twee collega fysiotherapeuten hebben 10 patiënten met chronische pijn het Nederlandstalige boek Pijn zonder strijd  van Jaap Spaans aangeboden inclusief een werkboek. De begeleiding die ze daarbij gaven was minimaal (d.w.z. één keer per week 5-10 minuten). Dit bleek in zes weken een significante verbetering in acceptatie te geven.