Boze fibromyalgie patiënten die daar niets van laten merken hebben meer pijn

De auteurs in dit artikel gaan in op de relatie tussen boosheid en pijn. Door verschillende biologische en gedragsmatige mechanismen ervaren patiënt met fibromyalgie een toename in pijn door emoties. Vooral boosheid kan nadelig zijn bij chronische pijn. Boosheid versterkt de pijn sterker dan angst en depressie. Hoe men de boosheid reguleert is ook van belang. Er zijn  in dat opzicht twee regulatie strategieën die fysiologische arousal en pijn beïnvloeden: (a) inhibitie van boosheid en (b) expressie van boosheid. Inhibitie van boosheid komt onder fibromyalgie patiënten veel voor en is geassocieerd met meer pijn. Dit komt onder andere doordat het onderdrukken inspanning vraagt en dus arousal geeft. Bovendien heeft onderdrukken als paradoxaal effect dat de boze gedachten en gevoelens juist meer toegankelijk worden. Boosheid expressie komt bij fibromyalgie even veel voor als in de algemene bevolking. Vooral bij personen die als persoonlijkheid al de neiging hebben boosheid te uiten werkt het uiten van actuele boosheid verlichtend op pijn en het onderdrukken pijnversterkend. Vrouwen bevinden zich in een lastige positie wat betreft het uiten van boosheid omdat dit traditioneel-sociaal minder gepast wordt bevonden.
Kennis over de relatie tussen boosheid (uiten) en pijn bij fibromyalgie patiënten is alleen cross-sectioneel en experimenteel onderzocht. De auteurs doen een longitudinaal onderzoek.

Methode

83% van de deelnemers uit een eerder onderzoek doen aan het huidige onderzoek mee (zie ook).Het betreft 333 vrouwen met fibromyalgie. Deze deelnemers hadden gedurende een periode van 28 dagen minimaal 14 dagen een logboek ingevuld. De deelnemers vulden daarbij elke week een set vragenlijsten in over algemeen emotioneel functioneren, emotionele verwerking, en emotionele regulatie. Daarna vulden ze zeven dagen lang een logboek in over boosheid niveau, boosheidsituaties en pijn niveau.

Meetinstrumenten

• Boosheid onderdrukken of te uiten als persoonlijkheidstrek: State-Trait Anger Expression Inventory en de Self-Expression and Control Scale (SECS) (Elderen, e.a., 1996).
• Dagelijkse boosheid: Elke dag even terugkijken  op incidenten die met boosheid te maken hebben, dit kort beschrijven en vervolgens op een numerieke schaal aangeven hoe boos en geïrriteerd men was.
• Toestand regulatie van boosheid: terugkijkend op het incident werd de mate waarin boosheid geuit of onderdruk werd beoordeeld. (Aangepaste vraagstelling van SECS).
• Actuele pijn: Numerieke Rating Scale.

Resultaten

Sterke boosheid op een incident is gecorreleerd met meer pijn op het eind van de dag. Boosheid remmen als persoonlijkheidstrek was positief gecorreleerd met meer pijn aan het eind van de dag. Boosheid remmen actueel op een incident was niet gerelateerd aan de mate van  pijn op het eind van de dag.
Als iemand als persoonlijkheidstrek een geneigdheid heeft om boosheid te uiten dan blijkt het daadwerkelijk uiten van boosheid op incidenten (match) gecorreleerd te zijn met minder pijn aan het eind van de dag. Als iemand met deze persoonlijkheidstrek boosheidgevoelens niet uit dan is dit gecorreleerd met meer pijn aan het eind van de dag. Deze interactie tussen trait en state vond men niet bij een persoonlijkheid die geneigd is boosheid niet te uiten (zie fig van auteur).

Klinische impact
De auteurs stellen een tweevoudige klinische strategie voor:

• Men kan proberen de frequentie van boosheid te verminderen van fibromyalgie patiënten die gemakkelijk boos worden. Dit kan door verbeteringen na te streven in de kwaliteit van hun relaties, disfunctionele opvattingen te verminderen, en onopgeloste emotionele conflicten op te lossen. Daardoor ontstaan minder boosheid situaties of worden situaties minder vaak als ‘aanvallend’ of ‘krenkend’ geïnterpreteerd.
• Fibromyalgie patiënten die vanuit hun aard de neiging hebben boosheid te uiten maar dit niet doen kunnen aangemoedigd worden dit op een gepaste manier wel te doen, zoals constructief-assertief gevoelens en behoeften uiten, en gevoelens delen met een gepast iemand (hart luchten).

Opmerking samenvatter

Fysiotherapeuten zijn geen psychotherapeuten. Dus fibromyalgie patiënten als hoofddoel een nieuwe manier van denken en gedrag aanleren in het kader van boosheidmanagement gaat te ver. De fysiotherapeut kan zich echter wel congruent gedragen naar de ‘kennis’ die dit artikel geeft. Dat betekent bijvoorbeeld dat als hij boosheid vermoedt (bijv door spierspanning, arousal en non-verbale expressie) dat hij dit ter sprake kan brengen. Een gesprek over boosheidgevoelens, het incident (aanleiding), wat de patiënt denkt en doet komt dan al gauw op gang. Dat is feitelijk al een vorm van boosheid expressie. Het gesprek kan zich natuurlijk verder ontwikkelen richting het oververhitte perspectief van de patiënt en met REBT achtige communicatie kan relativering nagestreefd worden. Het is dan wel te hopen dat de patiënt een ‘wijze’ fysiotherapeut treft. Een fysiotherapeut die enerzijds ruime geeft om gevoelens te uiten, maar ook op respectvolle en subtiele wijze de patiënt kan laten relativeren. Een niet-wijze fysiotherapeut ‘praat’ met de patiënt mee en versterkt de boosheid gevoelens (olie op het vuur).