Algemene strategieën om positieve emoties te versterken of te dempen

De manier waarop patiënten met positieve emoties omgaan is van cruciaal belang voor zijn welzijn. Het koesteren (savoring) van positieve emoties versterkt doorgaans zijn welzijn, het dempen van positieve emoties vermindert het.  De ‘broaden-and-build theory’ van Fredrickson beschrijft het proces waarop positieve emoties bijdragen aan de opbouw van duurzame bronnen die op hun beurt bijdragen aan levenstevredenheid, toegenomen kans om ook in de toekomst positieve emoties te ervaren, en weerstand te bieden tegen negatieve gebeurtenissen. Zie bijvoorbeeld Positieve emoties versterken de psychologische veerkracht in stressvolle situaties. Een recente review van van Nelis e.a., (in press) toont dat er vier algemene strategieën zijn van ‘savoring’ gedragingen en vier algemene strategieën van dempende gedragingen.
Savoring strategieën:

• Gedragsmatig tonen (Behavioral display): nonverbaal de positieve emoties tonen, bijvoorbeeld door glimlachen.
• Aandachtig aanwezig zijn (Be present): welbewust de aandacht  richten op de actuele positieve emotie.
• Benadrukken (Capitalizing): positieve emoties communiceren en samen vieren(delen).
• Positief mentaal tijdreizen (Positive mental time travel): levendig herinneren van positieve gebeurtenissen of hier op anticiperen.

Demping strategieën:
Niet iedereen versterk zijn positieve emoties. Sommige patiënten dempen ze (vaak automatisch en onbewust):

• Onderdrukken (Suppression): onderdrukken of verbergen van positieve emoties bijvoorbeeld uit verlegenheid, bescheidenheid of angst.
• Afleiding (Distraction): activiteiten doen en gedachten hebben (piekeren) die niets met de positieve gebeurtenis te maken hebben.
• Fouten vinden (Fault finding): aandacht schenken aan negatieve elementen binnen een positieve situatie of focussen op wat zelfs nog verbeterd kan worden.
• Negatief mentaal tijdreizen (Negative mental time travel): bijvoorbeeld benadrukken dat de oorzaak van een positieve gebeurtenis in het verleden extern ligt of anticiperen op negatieve gevolgen van de positieve gebeurtenis (deze positieve gevoelens zijn maar tijdelijk).

Hoewel bekend is dat savoring gunstig is voor welzijn en dempen ongunstig, is er nog geen onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de afzonderlijke strategieën. Bovendien is niet bekend of deze strategieën een verschillend effect hebben op de twee dimensies van welzijn: a) emotioneel welzijn (positieve gevoelens) en b) cognitief welzijn (bijvoorbeeld levens tevredenheid). Deze twee dimensies van welzijn zijn namelijk voor een deel onafhankelijk van elkaar.

Methode
De auteurs doen een vragenlijst onderzoek bij 282 personen op een universiteit (25% studenten, 75% werknemers).
Meetinstrumenten:

• Typisch gebruik van savoring en demping strategieën: Emotion regulation profile-revised (ERP-R, Nelis e.a. in press).
• Emotioneel welzijn: Positive and Negative  Affect Schedule (PANAS, Watson e.a. 1988).
• Cognitief welzijn: Satisfaction of Life Scale (SWLS, Diener,e.a., 1985).
• Algemeen geluk: Subjective happiness Scale (SHS, Lyubomirsky, e.a., 1999).

Resultaten
Multiple regressie analyse toont dat emotioneel welzijn (positief affect) positief samenhangt met positief mentaal tijdreizen en present zijn. Emotioneel welzijn hangt negatief samen met afleiding. Cognitief welzijn  (levenstevredenheid) hangt positief samen met ‘benadrukken’ (Capitalizing), en hangt negatief samen met fouten vinden en negatief mentaal tijdreizen. Uit dit onderzoek komt ook naar voren dat personen die meerdere savoring strategieën in bepaalde situaties tegelijk inzetten meer algemeen geluk ervaren.

Opmerking samenvatter
Positieve psychologie is een prachtige ingang voor fysiotherapeuten. Het zijn in vergelijking tot strategieën uit de klinische psychologie of psychotherapie relatief eenvoudige en alledaagse adviezen en interventies. Deze informatie delen met de patiënt kan weldegelijk effect hebben omdat door gewoontevorming er soms gedragspatronen insluipen waar men zich niet van bewust is. Bewust making en het klinische belang benadrukken van het koesteren van positieve emoties kan soms voldoende zijn om de patiënt positief gemotiveerd te krijgen zijn welzijn meer actief ter hand te nemen. Daarmee versterkt hij een algemeen herstel bevorderende factor.