Directe motivatie techniek effectief om rugpatiënt aan te zetten tot bewegen

Omgaan met chronische rugpijn betekent vooral meer fysiek actief worden, maar veel rugpatiënten vermijden dit juist. Het is dus erg belangrijk deze patiënten te motiveren fysieke oefeningen te doen. In multidisciplinaire programma’s probeert men doorgaans via voorlichting de patiënt aan te sporen meer te bewegen. Deze indirecte techniek is maar matig effectief. De onderzoekers ontwikkelden daarom een meer directe motivatie interventie bestaande uit slechts twee sessie van 30 minuten (op dag 3 en dag 9), waarbij een psycholoog de patiënt individueel begeleidt bij de volgende drie interventies: mentaal contrasteren, praktisch probleem oplossen, en implementatie intenties. Deze twee sessie lagen ingebed in een 3 weken durend standaard programma.

Eerste sessie
Bij aanvang moest de patiënt eerst op een NRS aangeven hoeveel vertrouwen hij/zij heeft dat hij/zij de fysieke capaciteit kan verhogen. En hoe belangrijk het voor de patiënt is de fysieke capaciteit te verhogen.

• Mentaal contrasteren (30 minuten) de patiënt benoemt samen met de psycholoog vier positieve aspecten die voor hem geassocieerd zijn met de doeltoestand ´meer (sportief) bewegen´. Bijvoorbeeld in vorm komen, plezier hebben, contact met anderen…’. Daarna benoemt de patiënt vier hindernissen die hem in de weg staan om de doeltoestand ´meer bewegen´ te behalen. Bijvoorbeeld te moe, meer pijn, niet willen etc.
  Vervolgens gaat de patiënt dieper in op twee positieve aspecten van de doeltoestand en op twee hindernissen. Hij moest dat afwissend doen door eerst met één positief aspect van de doeltoestand te beginnen (bijvoorbeeld ik zal me beter voelen als ik meer beweeg) en vervolgens dieper ingaan op één hindernis (bijvoorbeeld  de pijn is te intens). In het door spreken van het positieve aspect kan de patiënt bijvoorbeeld melden: ik krijg meer spieren, en kan daardoor verder en langer wandelen. Ik zal trots zijn op mijzelf. In het doorspreken over de hindernis kan bijvoorbeeld gemeld worden: de pijn kan zo erg worden dat ik niet meer kan bewegen, elke beweging geeft dan pijn,  ik zal op de bank liggen, alleen maar tv kijken en me slecht voelen. De overwegingen werden opgeschreven en de patiënt voorgelegd voor aanvulling.

Tweede sessie

• Praktisch probleem oplossen: In het eerste deel van de tweede sessie werd praktisch probleem oplossen ten aanzien van de genoemde hindernissen uitgevoerd (20 minuten). Vooral aandacht voor het plannen van gedragsveranderingen krijgt daarbij aandacht, maar ook het identificeren en uidagen van negatieve automatische gedachten die het oplossen van de hindernis in de weg staan, en het verhogen van het vertrouwen in  eigen kunnen (self efficacy). De patiënt kreeg daarbij op hem toegesneden informatie over zijn specifieke pijngedrag. Daarbij werd uitgegaan van wetenschappelijk onderbouwde feiten, theorieën en modellen.
• Implementatie intenties’ In het tweede deel van de tweede sessie werden ‘implementatie intenties’ gevormd. Het vormen van implementatie intenties is een zeer effectieve techniek om van voornemen naar daadwerkelijke uitvoering te komen (Gollwitzer, P.M., e.a. 2006). Daarbij werd de patiënt geholpen om de hindernis met gewenst gedrag te overwinnen. Dit werd kernachtig als ‘als-dan’ stellingen geformuleerd: wanneer, waar en hoe wordt een bepaald gedragsvoornemen uitgevoerd.

Omdat chronische pijnpatiënten vaak verminderde cognitieve vermogens hebben werden deze kernzinnen op kaartjes meegegeven.
Het onderzoek betrof een patiëntengroep met aspecifieke rugpijn. Het standaard programma bestond uit een intensief programma van begeleide trainingstherapie. Elke patiënt ontving naast de intensive training ook algemene informatie over pijn (bijvoorbeeld de relatie tussen pijn en stress), medische consultatie, massage, en relaxatie training. De fysieke training had veruit het grootse gewicht. Het programma duurde 3 weken en de patiënten kregen daarbij 6 uur per dag behandeling (90 uur in totaal). De experimentele groep kreeg in deze drie weken ook de twee motivatie sessies terwijl de controle groep 2 extra begeleide fysiotherapie trainingen kreeg.
De metingen werden direct bij aanvang  en na afsluiten van het programma gedaan en na drie maanden follow-up.

• Fysieke capaciteit
  •  ADL: Hannover Activities of daily Living Questionaire (Kohlmann, e.a., 1996).
  • Tiltest
  • Fiets test.
• Pijn:
  • NRS voor huidige pijn, gemiddelde pijn en ergste pijn (alle over 4 weken retrospectief).

Resultaten
Ten aanzien van de fysieke capaciteit verschijnen op alle drie de maten (ADL, tillen, fietsen) de volgde uitkomsten. De experimentele groep gaat vooruit, de controle groep niet. Het verschil tussen de experimentele groep en controle groep is significant.
Beide groepen rapporteren significant minder rugpijn. Op deze variabele verschilden de mate van effectiviteit onderling niet.

Opmerking samenvatter
Dit onderzoek is opmerkelijk omdat een directe motivatie techniek van 2x 30 minuten in een geheel van 90 uur therapie een significant effect heeft op de fysieke capaciteit van de patiënt (= bewijs van meer oefenen).  Het interessante van de technieken is dat ze mooi aansluiten bij een aantal technieken die ook binnen NLP gebruikt worden. Voor de ´kenner´: het contrasteren  van de huidige toestand, hindernissen en het formuleren van hulpbronnen, en deze in future pace inzetten (implementatie intenties).