Type D persoonlijkheid is een herstel belemmerende factor

Het onderzoek naar de relatie Type D persoonlijkheid en de klinische en psychologische uitkomsten staat de laatste tijd sterk in de aandacht. Mensen met een Type D persoonlijkheid kenmerken zich door een geneigdheid tot het ervaren van negatieve emoties en worden tegelijkertijd gekenmerkt door sociale geremdheid. Dat betekent dat ze gemakkelijk negatieve emoties ervaren maar dit niet gemakkelijk uiten, doorgaans omdat ze bang zijn voor sociale afkeuring of afwijzing.
Type D persoonlijkheid kan eenvoudig worden gemeten met de DS14. Deze lijst bestaat uit 14 items verdeeld over twee subschalen. Zeven items vormen de subschaal negatieve emoties en zeven items de subschaal sociale inhibitie. Als iemand op beide(!) subschalen tien of meer punten scoort kan men spreken van een type D persoonlijkheid. Eerder onderzoek toonde aan dat er een verband is tussen Type D persoonlijkheid en de gezondheidsuitkomst van cardiovasculaire aandoeningen.
De auteurs deden een literatuur review naar de mentale en fysieke gezondheidseffecten van Type D persoonlijkheid binnen de algemene bevolking. Daartoe onderzochten ze de Medline, Sciences Direct en PsychINFO tot en met december 2009. Ze vonden 19 relevante studies. Alle studies bleken gepubliceerd na 2001.

Resultaten
Uit de resultaten van de 19 studies komt de algemene trend naar voren dat Type D persoonlijkheid geassocieerd is met minder mentale gezondheid in de vorm van meer stress, angst en depressie. Op zich geen vreemde bevinding omdat dat Type D per definitie gekenmerkt wordt door meer negatieve emoties.
Belangrijk is dat type D persoonlijkheid ook geassocieerd blijkt met diversie klinische uitkomsten zoals vitale uitputting, burn-out, cardiovasculaire problematiek, chronische pijn, en diabetes. Qua gedrag is er meer passieve coping en maladaptieve vermijdende coping, minder adequaat artsbezoek, een ongezonde leefstijl in de vorm van minder bewegen en minder gezond eten. Vier studies tonen ook een relatie aan met werkgerelateerde problemen zoals het ervaren van effort-reward disbalans, overcommitment, sociale problemen met collega’s, ontevredenheid over fysieke werkcondities, en werkverzuim.

Opmerking Samenvatter
Al vele jaren krijgt ‘inhibition of emotion’ aandacht van onderzoekers wat betreft de relatie met metaal- en fysiek functioneren. Freud zou men een voorloper van deze stroming kunnen noemen in de zin dat repressie van emotioneel materiaal ongezond kan zijn en geuit moet worden. Pennebaker is met zijn schrijfexpressie experimenten een belangrijke gangmaker geweest die dit veld nieuw leven inblies.
Nu met de DS14 is er een eenvoudige vragenlijst voorhanden die fysiotherapeuten kunnen gebruiken bij het vermoeden dat de patiënt een ‘binnenvetter’ is. Omdat dit construct niet per definitie over psychopathologie gaat maar een ‘gangbare’ persoonlijkheidstrek is kan de fysiotherapeut hier mogelijk iets betekenen. Naast de gezondheidsadviezen gezond eten en sporten, en begeleiding ten aanzien van meer bewegen, kan hij ook de mogelijke relatie uitleggen tussen het gezondheidsprobleem (chronische pijn) en ervaren van spanning maar dit niet uiten. Mogelijk dat de  spanningscomponent met sport, ontspanningsoefeningen en een aantal relativerende gespreksvormen (gebaseerd op de principes van RET) wat gereduceerd kan worden, bovendien kan de patiënt aangemoedigd worden zich meer te uiten. Thuis, op het werk, maar bijvoorbeeld ook tijdens de fysiotherapeutische behandeling kan dit thema in micromomenten aan bod komen. Bijvoorbeeld als de fysiotherapeut vermoedt dat de patiënt een oefening of gemaakte afspraak onprettig vindt of het er niet mee eens is, de fysiotherapeut kan de patiënt dan vanuit veiligheid aanmoedigen zijn mening te geven. Ook empatisch luisteren naar de belevingen van de patiënt en deze via het meta-model van NLP meer verhelderen kan de patiënt op weg helpen zich meer te uiten. Fysiotherapeuten die bekend zijn met expressieve bewegingstherapie kunnen vanuit deze hoek interventies inzetten.
Waar het om gaat is dat naast gangbare fysiotherapie er genoeg momenten zijn en ruimte is om de patiënt iets mee te geven rond herstelbelemmerende factoren (in dit geval type D persoonlijkheid).