Pijneducatie effectiever als solo-interventie dan gecombineerd met oefentherapie bij lage rugpijn?

Klinische management van chronische lage rugklachten (CLBP) bestaat vaak uit twee of meer verschillende interventie strategieën. Het is echter vaak onduidelijk of meerdere interventies synergistische effecten hebben.
Pijneducatie is een relatief nieuwe cognitief gedragsmatige interventie gericht op het verminderen van pijn en beperkingen door pijn vanuit biopsychosociaal perspectief te verklaren. Met deze informatie probeert men angst voor schade te verminderen en fysieke activiteiten te laten toenemen. Fysiektraining heeft het zelfde doel voor ogen maar het is onduidelijk wat de synergistische effecten van beide interventies zijn. De auteurs deden hier een onderzoek naar.

Methode

Aan dit onderzoek deden 38 patiënten mee met aspecifieke chronische lage rugpijn (> 3 maanden). De patiënten werden random verdeeld over een pijneducatie groep (ED: n=20) of een pijneducatie groep + fysieke traininggroep (EDFT: n=18).
Alle deelnemers ontvingen één educatie les van 2,5 uur over de biologie van pijn (naar Butler and Moseley, 2003: Explain pain). Deze was gericht op het beïnvloeden van de opvattingen en attitude  over rugpijn, met de bedoeling de fear avoidance en harm beliefs te reduceren, de self-efficacy te laten toenemen en vermijdingsgedrag te laten verminderen. Daarnaast kregen alle patiënten de ‘The Back Book’ mee. De EDFT groep kreeg naast deze educatie ook zes fysieke trainingen aangeboden, 1x week (10 warming-up, 20-30 minuten aerobe oefeningen, 10-15 minuten warm-down).

Primaire uitkomstmaten

• Beperkingen: Roland Morris Disability Questionniare (RMDQ: Roland, e.a. 2000))
• Pijn: Numeric Rating Scale (NRS) van de pijn ervaring op de dag van onderzoek.

Secundaire uitkomstmaten

• Fysieke performance: herhaalde zit naar stand test, fifty-foot walk test, 5-min walktest (Simmonds, e.a.a 1998).
• Pijn gerelateerde angst: Tampa Scale of Kinesiophobia-13 (TSK-13).
• Pain self-efficacy: Pain Self-Efficacy Questionnaire (PSEQ: Nicolas, 1989).
• Fysieke activiteit in dagelijks leven: stappen teller gedurende één week (ActivPal).

De metingen werden gedaan voor de interventie (baseline), 8 weken na de baseline meting en na 3 maanden.

Resultaten

De twee groepen zijn bij aanvang goed vergelijkbaar. Ze verschillen alleen op de variabele ‘duur van de pijn’: de educatie groep had significant langer pijn.
Op de primaire uitkomstmaten bleek de educatie groep (ED) significant minder pijn te hebben dan de educatie+fysieke traininggroep. Qua beperkingen op de RMDQ wijst het resultaat in dezelfde richting, maar slechts als een trend (p=0.127). Op de secundaire uitkomstmaten neemt de pain self-efficacy in de educatie groep significant meer toe na de interventie dan in de educatie+fysieke traininggroep. Voor de overige variabelen is er geen verschil.
Deze positieve bevindingen voor de educatie groep werden alleen rond de 8 weken gevonden en waren na 3 maanden niet meer zichtbaar.

Opmerking samenvatter

Op zich is het een opvallende bevinding dat één pijneducatiesessie van 2,5 uur een sterker effect heeft dan dezelfde educatiesessie gevolgd door zes fysieke trainingen. De auteurs hebben er geen verklaring voor, maar speculeren dat de fysieke training mogelijk onbedoeld toch communiceert dat er ‘iets’ in de rug niet goed is dat hersteld (aangesterkt) moet worden. Vooral als fysieke training sterk vanuit een biologisch model uitgevoerd en begeleid wordt door fysiotherapeuten die ook sterk een solistische biomedische verklaring erop nahouden zou deze valkuil aanwezig zijn. In dit onderzoek is deze relatie echter niet onderzocht.