Cortisol zorgt dat externe (wezensvreemde) doelen als zelfgekozen aanvoelen

Doorgaans zijn we ons voldoende bewust van de conflicten die er bestaan tussen onze persoonlijke wensen en behoeften enerzijds en de eisen die de sociale omgeving ons stelt anderzijds. En dat is maar goed ook. Want hoewel dergelijke conflicten voor een deel onvermijdelijk zijn, doet men er goed aan de doelen die men nastreeft zoveel mogelijk congruent te houden met de eigen innerlijke wensen. Onderzoek toont namelijk dat bij incongruentie het welbevinden en de levenstevredenheid afneemt en dat fysieke klachten kunnen toenemen.
Het kan voorkomen dat we weinig aantrekkelijke externe doelen, verwachtingen en standaarden die niet overeen komen met onze interne behoeften uiteindelijk toch opnemen in ons zelfbeeld. Dit kan gebeuren zonder dat we doorhebben dat het feitelijk ‘zelf-vreemde’ doelen zijn. Men noemt dit proces waarbij we ‘zelf-vreemde’ doelen ten onrechte als eigen doelen gaan beschouwen ‘zelf-infiltratie’. Eerder onderzoek toonde al aan dat dit proces versterkt optreedt onder stress. De auteurs van dit artikel willen onderzoeken of cortisol hier een mediator is.

Methode

In dit experiment werd de HPA –as geactiveerd door via een koptelefoon de deelnemers op onvoorspelbare momenten te laten schrikken met een hard geluid terwijl ze een visuele classificatie taak uitvoerden. Voorafgaande aan de stressinductie en vijf minuten daarna werd het cortisol niveau in het speeksel bepaald. Ook negatieve stemming werd vooraf en na de stressinductie gemeten. (Negative Affect Scale of the Positive and Negative Affect Schedule: Watson, e.a., 1988).
De baseline meting van zelf-infiltratie werd 20 minuten voor de stressinductie opgenomen. Zelf-infiltratie werd onderzocht met de self-discrimination task. Deze taak bestond uit een lijst van 36 mini-taakjes zoals een secretaresse op een werkdag kan tegenkomen (bijvoorbeeld een telefoon nummer opzoeken). Uit deze lijst moesten ze er 12 uitzoeken die ze later in het experiment zouden willen uitvoeren. De experimentator nam de lijst mee en na vijf minuten kwam hij terug met dezelfde lijst, maar nu met twaalf andere minitaken aangekruist. Zijn opmerking daarbij was dat ‘de baas’ deze taken graag uitgevoerd zag. Daarna werd de stressinductie uitgevoerd. In de fase daarop volgend moesten de deelnemers via een computertest uitmaken welke taak ze zelfgekozen hadden en welke de ‘baas’. Het aantal keer dat de deelnemers een taak die de baas aangekruist had ten onrechte aan zichzelf toeschreven werd als uitkomstmaat voor zelf-infiltratie genomen. Bovendien werd ook naar de omgekeerde fout gekeken: een taak die men aanvankelijk zelf uitgekozen had toeschrijven aan de keuze van de baas. De auteurs speculeren dat het cortisol niveau vooral correleert met de zelfinfiltratie.

TIP:  Dynamische training versus relaxatie training bij reumapatiënten

Resultaat

Inderdaad bleek het cortisol niveau positief te correleren met de mate van zelf-infiltratie. Hoe hoger het cortisol niveau des te meer zelf-infiltratie er optrad. De negatieve stemming correleerde hier niet mee. Cortisol correleerde niet met de foutieve toeschrijvingen aan de baas.
In de discussie proberen de auteurs de bevindingen te verklaren via betrokkenheid van de hypocampus. De hypocampus is een structuur die nauw betrokken is bij een geïntegreerde autobiografische zelfrepresentatie, maar ook een structuur die bij hoge cortisol niveaus in zijn functie geremd kan worden.

Opmerking samenvatter

Fysiotherapeuten die te maken krijgen met patiënten met stressgerelateerde problematiek aan het bewegingsapparaat kunnen patiënten met een hectisch stressvol leven soms horen zeggen dat ze er zelf voor kiezen of gekozen hebben; dat ze het zelf willen. Dit onderzoek maakt duidelijk dat enige twijfel daarover soms op zijn plaats is. Het is mogelijk dat de patiënt door de verhoogde cortisolniveaus ten onrechte externe doelen via zelf-infiltratie als authentieke eigendoelen ging beschouwen, met alle gevolgen voor het welbevinden van dien.
Een bijkomend effect van relaxatietraining (naast ontspanning en pijnvermindering) kan zijn dat de patiënt daardoor weer beter ziet wat echt zijn eigen doelen en wensen zijn en wat hij/zij als het ware vanuit extern in zich opgenomen heeft. Het komt na een geslaagde ontspanningstraining relatief vaak voor dat de patiënt op basis van deze herwonnen inzichten, zelf weer adequate levenskeuzen maakt en zijn leven meer congruent inricht naar de persoonlijke behoeften die hij/zij heeft. Een belangrijk stap voor een duurzaam (behandel)resultaat.

Quirin, M., Koole, S., Baumann, N., Kazén, M., Kuhl, J. (2010). You can’t always remember what you want: The role of cortisol in self-ascription of assigned goals. Journal of Research in Personality, 43, 1026-1032.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb