Een patiënt die hoog scoort op neurotisisme heeft minder voordeel van positief denken

De alledaagse aanmoediging ‘denk positief’ bij moeilijkheden zou weleens niet voor iedereen even gemakkelijk toe te passen zijn. Neurotisisme bijvoorbeeld is een persoonlijkheidstrek waarbij mensen meer negatieve emoties ervaren. Voor een deel ligt dit vast in het temperament. Recente studies tonen dat personen die hoog scoren op neurotisisme niet alleen negatieve stimuli sneller en eerder herinneren en verwerken, ze interpreteren ambigue stimuli ook meer negatief. Mensen die hoog scoren op neurotisisme worden niet alleen gekenmerkt door veel negatieve emoties maar ook door problematische copingstrategieën als terugtrekken, wishful thinking, en negatieve emotiegerichte coping, volgens een meta-analyse uit 2007 (Coner & Smith e.a. 2007). Door deze geneigdheid tot negatieve emoties en de problematische coping kunnen zij misschien minder gemakkelijk cognitieve strategieën zoals positief denken inzetten om negatieve emoties te veranderen. De auteurs willen dit nader onderzoeken.

Onderzoek 1
In het onderzoek van de auteurs vroegen ze 68 studenten (50% man) zich te verbeelden dat ze erg graag naar een bepaalde opleiding wilden, maar dat ze overal afgewezen werden. Vervolgens moesten ze de mate van negatieve emoties scoren en aangeven welke positieve- of negatieve copingstrategieën ze tijdens de verbeeldingstaak hanteerden. Voorbeelden van positieve copingstrategieën waren: de situatie in een meer positief licht zien, nadenken over hoe je de situatie ten goede kan veranderen, iets ervan proberen te leren. Voorbeelden van meer negatieve gerichte coping waren ‘focussen op de negatieve emoties, en die uiten. Tot slot werd ook de mate van neurotisisme gemeten.
Resultaat: regressie analyse toont inderdaad dat hoogscoorders op neurotisisme minder voordeel hebben van positieve coping op emoties dan laagscoorders.

TIP:  Voorbij de relaxatierespons: Intentioneel systemische mindfulness

Onderzoek 2
In een tweede studie kijken ze niet naar het spontane gebruik van de copingstrategieën, maar werd dit bewust gemanipuleerd. Ook nu moesten de studenten zich weer de bovenbeschreven vervelende situatie voor de geest halen, maar een deel moest bewust de positieve copingstrategieën inzetten en het andere deel de negatieve copingstrategieën, om daarna hun emotionele reacties op te tekenen. De studenten werden verbaal begeleid om de twee typen coping daadwerkelijk zoals bedoeld in te zetten.
Resultaat: ook nu bepaalde de mate van neurotisisme of men baat had bij de positieve coping.

Onderzoek 3
In een derde studie moesten de studenten zich een persoonlijke onplezierige levensgebeurtenis uit het verleden voor de geest halen. En ook nu moesten ze welbewust de positieve of de negatieve coping inzetten.
Resultaat: positief herinterpreteren gaf als coping strategie minder negatieve emoties dan ‘herkauwen’ van de situatie. Maar ook nu hebben hoogscoorders op neurotisisme hier geen echt voordeel van.

Opmerking samenvatter
Het is inderdaad doorgaans verstandig een patiënt aan te moedigen een vervelende situatie vanuit een positiever perspectief te bezien, hem/haar actief naar oplossingen te laten zoeken, en hoe vervelend de situatie ook is er iets van te leren. Een patiënt ervaart daardoor mogelijk minder negatieve emoties. Echter, uit dit onderzoek blijkt dat dit makkelijker gezegd dan gedaan is voor een patiënt die hoog scoort op neurotisisme. Ik vermoed dat fysiotherapeuten dit ook vanuit de praktijk herkennen. Bij sommige patiënten valt een opmerking goed en werkt een opmerking of advies, maar bij anderen niet.
Het huidige onderzoek illustreert mooi de functie van de indeling in complexiteit niveaus wat betreft psychosociale problematiek bij de patiënt. Zie Verkorte omschrijving domein PSF Bij patiënten met een in psychologisch of psychosociaal licht gecompliceerd gezondheidsprobleem zal er voldoende zelfsturing aanwezig zijn waardoor alledaagse psychologische adviezen zoals beschreven in het bovenstaande onderzoek in goede aarde kunnen vallen. Bij patiënten van matig complex niveau is de emotionele zelfregulatie beperkt door bijvoorbeeld uitputting en stress, of zoals in dit onderzoek door ongunstige persoonskenmerken zoals neurotisisme. Hier werkt een eenvoudig goedbedoeld advies niet of minder goed. En daar begint dan ook het onderscheidt tussen de generalist fysiotherapeut en de specialist PSF. Deze laatste heeft de kennis en vaardigheden in huis om ‘adviezen’ wel in te laten dalen en uitvoerbaar te maken. Want ook hoogscoorders op neurotisisme kan men soms meer optimisme aanleren (bijvoorbeeld ten aanzien van hun gezondheidsprobleem), maar daar is wel een wat langere en consistente manier van begeleiding voor nodig.

TIP:  Automatisatie van lopen meten en trainen

Ng, W., Diener, E. (2009). Feeling bad? The “Power” of positive thinking may not apply to everyone. Journal of Research in Personality, 43, 455-463.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb