Aandacht voor huidsensaties activeert het motorische systeem

Hoewel de neuronenactiviteit in de primaire visuele cortex beïnvloedt wordt door aandachtsprocessen, is dat van de neuronen in de primaire somato-sensorische cortex minder duidelijk. Er is wel enig bewijs dat de primaire- en de secondaire somatosensorische cortex activiteit beïnvloed wordt door aandacht bij mensen. Maar het effect is klein of soms zelfs niet aanwezig. De onderzoekers wilden dit nader bekijken met een sterker design.

Methode

Negen vrouwen en 6 maanden van gemiddeld 14 jaar deden aan dit onderzoek mee. Op de beide handen werden afwisselend de wijsvinger of de pink herhaaldelijk 1 seconde aangeraakt. De proefpersoon werd gevraag op één bepaalde hand te letten en bij deze hand het aantal keren te tellen dat een vinger aangeraakt werd. Met een fMRI werd bepaald welke hersendelen geactiveerd werden. Met dit design kan men bepalen wat het aanraken van de vinger zonder aandacht en aanraken van de vinger met aandacht doet.

Resultaat

Tactiele stimulatie zonder aandacht ten opzichte van rustperiodes gaf een activatie te zien van de primaire- en secondaire somatosensorische cortex aan de contralaterale zijde en in de cingulate gyrus. Dit weerspiegeld dus het effect van aanraking alleen.
In de aandachtconditie zag men de bovenbeschreven activiteit ook, maar bovendien activiteit primaire (M1) en in de supplementaire motor areas (SMA), in beide hemisferen tegelijk. De activiteit in de primaire- en secondaire cortex was echter niet sterker geworden dan in de niet-aandachtconditie.

Bespreking

Aandacht voor tactiele stimulatie lijkt relatief weinig extra effect te geven in de primaire- en secondaire somatosensorische cortex, boven het effect van de tactiele stimulatie op zich. Opvallend was echter dat de primaire en supplementaire cortex bij tactiele aandacht wel versterkt geactiveerd werden. Dat kan betekenen dat aandacht voor tactiele sensaties het motorisch systeem faciliteerd. In dit geval waarschijnlijk aspecifiek omdat de gebieden in beide hemisferen actief werden.

Opmerking samenvatter

Mogelijk kunnen deze bevindingen gebruikt worden als indirecte ondersteuning voor het nut van mindful bewegingsinterventies die een sterk apel doen op het aandachtig somatosensorische waarnemen. Dergelijke aandachtsvormen zijn mogelijk instaat om de bereidheid/geneigdheid tot bewegen wat te faciliteren. Bewegingsvormen als Tai Chi en Feldenkrais leggen al een accent op bewegen, mogelijk dat door de versterkte aandacht voor tactiele stimuli de motorische preparatie versterkt wordt. Voor mensen die weinig bewegen/fut hebben kan deze facilitatie mogelijk een extra steun zijn.