Verstoord lichaamsbeeld en tactiele disfunctie bij patiënten met rugpijn

Patiënten met rugpijn hebben een verminderd proprioceptief onderscheidingsvermogen in de rug, een veranderde corticale representatie, en meer moeite met subtiele rug- en bekken bewegingen. In het huidige artikel bespreekt de auteur een verkennend onderzoek bij een beperkt aantal patiënten met lage rugpijn gericht op het lichaamsbeeld en het tactiele onderscheidingsvermogen.
De auteur onderzocht zes patiënten met chronische aspecifieke rugpijn en vergeleek die met tien patiënten zonder rugpijn maar met pijn in de bovenarm.
De deelnemers moesten een tekening van de rug afmaken. Op die tekening was alleen een stukje oksel aangegeven en een stukje van de bovenbenen en de bilplooien. Het tussenliggende deel van de rug moesten ze zelf tekenen. Ze moesten in de tekening de contour van hun rug tekenen die ze (van binnenuit) waarnamen. Dus zonder te kijken of met de handen te voelen. De delen van de rug die ze niet voelden moesten ze niet tekenen. Ook de wervels die ze voelden moesten ze een plaats in de tekening geven. Na het tekenen werd de tweepunts tactiele discriminatie drempel bepaald door een onderzoeker die niet wist of het een rugpatiënt of een patiënt zonder rugpijn betrof. De tweepunt discriminatie drempel werd op 16 niveaus lang de wervelkolom bepaald, aan beide zijden. Ook de tactiele drempelwaarde werd bepaald. De tweepunts discriminatie en de tactiele drempelwaarde werden als verhoogd aangemerkt als de waarde drie maal hoger was dan de standaarddeviatie.

Resultaten

De rugcontour werd door de patiënten zonder rugpijn volledig getekend. Er waren daarbij geen opvallendheden zichtbaar. Ook de tactiele gevoeligheid was gelijkmatig en consistent verdeeld over de rug.
Bij de rugpijn patiënten daarentegen was de tactiele drempelwaard weliswaar het zelfde als de patiënten zonder rugpijn, maar de tweepuntsdiscriminatie was significante verminderd ter hoogte van- en aan de zijde van de rugpijn. Vijf van de zes patiënten gaven aan niet hun gehele rugcontour te voelen en deze dus ook niet te kunnen tekenen. Ze konden de contour niet vinden of het voelde alsof dat deel ingekrompen was. In de tekeningen ontbrak het deel van de rugcontour dat zich ter hoogte van de pijn bevond. Op dat niveau werden ook de wervels niet aangegeven. Bovendien werden op dat niveau de wervels meer uit het midden getekend in de richting van de pijnlijke- en in lichaamsgevoel verminderde zijde.

Opmerking

Bij patiënten met het complex regionaal pijnsyndroom en bij patiënten met fantoom ledemaatpijn is al aangetoond dat ze een vervormd lichaambeeld hebben. Nu is dit ook bij rugpatiënten aantoont. De in dit onderzoek gevonden veranderingen op stoornisniveau suggereren dat training gericht op lichaamsbewustwording zinvol kan zijn bij (een subgroep van) patiënten met chronische aspecifieke lage rugpijn.