Aanwijzing dat intern gerichte lichamelijke aandachtstraining het sensorische waarnemingsvermogen verbetert

Het ontwikkelen van een beter tastvermogen verloopt efficiënter als men tijdens de sensorische training de aandacht goed gericht houdt op de tast en het object. Er is echter nog geen onderzoek of langdurige sensorische aandacht zonder dat er directe stimuli aanwezig zijn de sensorische perceptie verbetert.
De auteurs in de huidige studie gebruiken Tai Chi (WU-stijl) als ingang voor algemene lichamelijke aandachtstraining zonder dat daarbij specifiek de tactiele perceptie van de hand via tasten getraind wordt. Tai Chi training bevordert het voelen van het lichaam ‘van binnen uit’ ofwel het ‘lichaamsbewustzijn’. Men krijgt bij Tai Chi de opdracht het lichaam tijdens het trage bewegen van binnenuit zo precies mogelijk waar te nemen: van de as van het lichaam tot de punten van de extremiteiten. De auteurs willen onderzoeken of deze aandachtstraining het tactiele spatiële waarnemingsvermogen kan verbeteren zonder dat er getraind wordt met directe tactiele stimulatie.

Methode
Aan dit onderzoek deden 14 Tai Chi studenten mee en 14 controle personen van gelijke leeftijd. De Tai chi studenten moesten minstens 2 jaar, 3 maal per week 40 minuten geoefend hebben. De onderzoeker die het tactiele onderscheidingsvermogen onderzocht was blind voor de groep. De proefpersonen moesten (blind) de oriëntatie van twee punten (horizontaal of verticaal) op hun vingertop benoemen. De afstand tussen de punten werd aflopend aangeboden van 3 mm tot 0,35 mm. Elke stimulus werd 20x aangeboden. Op het moment dat de proefpersoon minder dan 75% keer de oriëntatie correct benoemde werd dit als maat voor het tastonderscheidingsvermogen genomen.

Resultaten
De Tai Chi groep presteerde significant beter op deze tast onderscheidingsvermogen test (Cohen effect size d = 0,68 = matig tot groot effect). Zoals verwacht bleek er ook een significant negatief effect voor leeftijd te zijn in beide groepen: ouderen presteren slechter op deze tast test dan jongeren. Interessant is dat daarbij een trend zichtbaar was (p=0,07) dat het tastverschil tussen ouderen onderling (wel/geen Tai Chi) groter is dan tussen jongeren onderling (wel/geen Tai Chi).

TIP:  Beweeggroep dansante-fysiotherapie naast fysiofitness aanbieden?

Opmerking samenvatter
Aandachtstraining kan het perceptuele onderscheidingsvermogen verbeteren van een sensorische systeem waar niet expliciet op wordt getraind, zoals in dit onderzoek de ‘tast’. Deze bevinding past bij het uitgangspunt van diverse lichaamsgerichte therapieën (mindfullness training, Feldenkrais, sensory awareness, BAT), dat training van lichaambewustwording de waarneming in diverse sensorische modaliteiten kan verbeteren. Dergelijke effecten kunnen klinisch relevant zijn. Ouderen bijvoorbeeld, vallen minder vaak als ze goede perceptuele vermogens hebben.
Dit onderzoek moet nog herhaald worden met andere therapeutische interventies (Feldenkrais bijvoorbeeld). Bovendien moet er onderzocht worden of er ook een transfereffect is naar andere sensorische modaliteiten. Een recent onderzoek laat zien dat mediterenden niet beter presteren dan niet mediteren op interoceptieve waarneming (het waarnemen van het hart). Dus mogelijk is het transfereffect voor een deel toch domeinspecifiek.

Kerr, C. E., Shaw, J.R., Wasserman, R.H., Chen, V.W., Kanojia, A., Bayer, T., Kelley, J.M. (2008). “Tactile acuity in experienced Tai Chi practitioners: evidence for use dependent plasticity as an effect of sensory-attentional training.” Experimental Brain Research 188: 317-322.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 15 mei 2024. Prijs € 595,- …

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 7 juni 2024. Prijs € 495,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 31 mei 2024. Prijs € 595,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 10 september 2024. Prijs € 1395,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 12 september 2024. Prijs € 1395,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 20 september 2024. Prijs € 1395,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 28 september 2024. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb