Prenatale stress bij de moeder verhoogt de ernst van ADHD symptomen van hun kinderen

ADHD (attention-deficit hyperactivity disorder) komt bij 8-12% van de schoolkinderen voor. De hyperactiviteit, impulsiviteit en gebrekkige aandacht kan het leren op school en het sociale functioneren sterk ondermijnen. Ongeveer 50% van de kinderen hebben op volwassen leeftijd nog symptomen van ADHD. Men schat dat de genetische component bij deze aandoening 75%-80% is.
Dieronderzoek laat zien dat prenatale stress bij de nakomelingen leidt tot:

Een versterkte neuro-endocriene en gedragsmatige responsen op stress,
Een verminderde aandachtspanne,
Minder adequate motorische ontwikkeling.

Mogelijk heeft prenatale stress dit effect via verhoogde sympaticus activiteit waardoor een verminderde bloedtoevoer naar de foetus ontstaat. Een tweede verklaring is het verhoogde cortisol niveau in de moeder. Dit cortisol wordt weliswaar grotendeels afgebroken, maar een klein deel bereikt toch de foetus. Het verhoogde cortisol niveau kan in de foetus mogelijk de ontwikkeling van het zenuwstelsel verstoren en de HPA-as blijvend ontregelen.
Medicatie die de catecholamine verhogen in de frontale hersenregio heeft ongeveer bij 70% van de kinderen effect. De frontale cortex kan door het verhoogde catecholamine niveau de subcorticale structuren beter in bedwang houden. Mogelijk dat het blootgesteld zijn aan prenatale stress een persoon minder gevoelig maakt voor dergelijke medicatie.
De auteurs willen onderzoeken of prenatale stress bij de moeder inderdaad de symptomen van ADHD versterken en mogelijk ook de respons op medicatie beïnvloed.

Methode
Aan dit onderzoek deden 203 kinderen mee met ADHD. De volgende metingen werden gedaan:

ADHD symptomen: de ouders vulden de Child behavior Checklist in (CBCL) en de Conners’ Global Index for Parents (CGI-P). De onderwijzers van de kinderen vulden de Conners’ Global Index for Teachers in (CGI-T).
Prenatale stress: de Kinney Medical and Gynecological Quenstionnaire werd gebruikt om de moeders te interviewen over pre-, peri- en postnatale complicaties, waaronder ook stressvolle levensgebeurtenissen. De volgende categorieën werden daarbij aangehouden:
1 en 2 = geen of lichte stress tijdens de zwangerschap. Bijvoorbeeld verhuizing, kleine financiële problemen of enige ruzie met partner.
3 = bijvoorbeeld ernstige financiële problemen en/of huwelijksproblemen.
4 en 5 = herhaaldelijk fysiek en seksueel misbruik, gevangenis opname van partner, overlijden van iemand die men zeer na stond.
Respons op medicatie: de respons van de kinderen op medicatie (methylphenidate: MPH. Een stimulantia) werd dubbelblind door observatoren opgetekend in een placebo gecontroleerde crossover trial. Bovendien werd de respons beoordeel via de CGI-p en CGI-T en de Restricted Academic Situation Scale en de Continuous Performance task.

Resultaat
Kinderen waarvan de moeders tijdens de zwagerschap onder matige of zware stress stonden hebben sterkere ADHD symptomen dan kinderen van moeders die geen noemenswaardige prenatale stress ervoeren. De mate van prenatale stress beïnvloede niet de reactie op medicatie.

Opmerking samenvatter
Fysiotherapeuten die groepen begeleiden van zwangere moeders hebben met dit onderzoek een extra argument om interventies gericht op stressmanagement in het programma op te nemen.