HIT verbetert cortisol niveau bij patiënt met rugpijn die somber is

Patiënten met chronische pijn hebben vaak een ontregelde hypofyse-hypothalamus bijnierschors as (HPA-as). Daardoor is de cortisol vrijmaking ook ontregeld. Waarschijnlijk zijn er twee vormen van ontregeling: (a) hyporeactieve HPA-as op basis van chronische stress of een chronische pijnstimuli en (b) hyperreactiviteit met verhoogde glucocorticoid vrijmaking.
Normaal gesproken geeft het toedienen van dexamethasone (een glucocorticoid) bij mensen een remming van de cortisol productie. Het systeem zit zo in elkaar dat hoge cortisol niveaus op zichzelf een signaal vormen om de productie van cortisol te remmen (een negatieve feedbacklus om een te hoog cortisol niveau te voorkomen).
Bij mensen met chronische pijn die ook een depressie hebben treedt deze normale suppressie van cortisol door dexamethasone niet of minder op.
Het is ook bekend dat aerobe training gunstige effecten kan hebben op de HPA-as. Voor de auteurs een reden voor onderzoek naar de relatie chronische pijn, cortisolrespons en aerobe training.

Methode

Aan dit onderzoek deden 92 patiënten met chronische lage rugpijn mee, die weinig of niet aan sportief bewegen deden. Bij deze patiënten werden een aantal gegevens verzameld waaronder hun reactie op een standaard dexamethasone suppressie test (DST). Van de 92 patiënten werden 64 patiënten (de helft had een positieve DST, de andere helft een negatieve) random aan een inspanningsoefenprogramma toegewezen.
Alle uitkomstmaten werden op baseline gemeten en na 12 weken.

• Pijn: McGill Pain Questionnaire.
• Functionele beperkingen: Roland Morris Disability Questionnair
• Depressie: Hostpital Anxiety and Depression Scale (HADS)

Eerst werd bloed afgenomen om het cortisol niveau te bepalen. Pas daarna voerden de deelnemers het 12 weken durende fysieke inspanningsprogramma uit. De Karvonen formule werd gebruikt om het inspanningsniveau te bepalen. Na een warming-up en stretchen voerden ze een hardloop programma uit op een loopband, opbouwend van 60% naar 85% van de hartfrequentie reserve. Dit 3 x per week opbouwend, opbouwend van 30 naar 50 minuten. De opbouw duurde 3 weken. De rest van de weken werd er getraind op 85% van de hartfrequentie reserve gedurende 50 minuten.
Na 12 weken werd weer het cortisol niveau bepaald en de vragenlijsten ingevuld.

Resultaten

Bij aanvang (baseline) heeft de groep die geen suppressie van cortisol heeft bij toediening van dexametasone een hoger angst/depressie niveau en hogere cortisolconcentratie. (alleen voor angst/depressie significant). Dit past bij de theorie dat de mate van angst/depressie samenhangt met de mate waarop er geen cortisol suppressie optreedt door dexamethasone.
Na de 12 weken training is in beide groepen de pijn, beperkingen in functioneren, angst /depressie statistisch significant verminderd. Het cortisol niveau is alleen statistisch significant verminderd in de groep die geen cortisol suppressie toonde op dexamethasone. Kijkend naar de sterkte van de vermindering valt het op dat de vermindering op alle maten het grootst is in de groep die bij aanvang geen suppressie toonde. Zie tabel:

Percentage vermindering ten opzichte van baseline

Geen suppressie van cortisol op dexamathasone

Wel suppressie van cortisol op dexamethasone

Pijn

30%

8%

Functie beperkingen

34%

10%

Angst/depressie

25%

11%

Cortisol concentratie

40%

0,4%

Alleen voor angst/depressie is het verschil tussen de groepen statistisch significant (p < 0.001). De data worden door de auteurs als volgt geïnterpreteerd. Hoog intensieve aerobe training vermindert vooral de pijn, beperkingen en angst/depressie en verbetert de HPA-as responsiviteit bij patiënten met lage rugpijn met tekenen van hoge angst/depressie. De chronische lage rugpijngroep is dus een heterogene groep en intensieve aerobe training lijkt vooral gunstig als er ook sprake is van angst/depressie. Er is al veel onderzoek gedaan naar fysieke training bij chronische lage rugpijn, maar relatief weinig van deze hoge intensiteit.