Staan op één been wordt beter aangeleerd als men gelijktijdig een zware rekentaak uitvoert

Staan vereist doorgaans weinig inspanning en wordt automatisch gereguleerd. Balanceren op één been vraagt echter wel aandachtscapaciteit. Deze houdingscontrole is trainbaar, zo blijkt uit onderzoek. Voor het dagelijks bewegen is het vooral belangrijk te onderzoeken hoe houdingscontrole tijdens dubbeltaken het best getraind kan worden. Immers in het dagelijks leven moet men vaak een bepaalde houding handhaven terwijl men iets aan het doen is. Onderzoek van Pellechia (2005) laat zien dat deze dubbeltaken gelijktijdig getraind moeten worden en niet als twee afzonderlijke taken. Dit komt omdat de onderlinge coördinatie tussen de twee taken ook getraind moet worden.
De auteur wil onderzoeken of de retentie (beklijven) van de aangeleerde houdingscontrole beter is als er tijdens de trainingsfase een cognitieve dubbeltaak aanwezig is.

Methode
Aan dit onderzoek deden 64 studenten mee. De houdingstaak was het balanceren op één been op een zacht oppervlak. De proefpersonen moesten op het niet-dominante been staan. De postural sway werd gemeten via een krachtenplaat. De snelheid en de amplitude van de verplaatsingen van het center of pressure (COP) werd daarbij opgetekend.
De deelnemers werden random in twee groepen verdeeld . Groep 1 moest tijdens het trainen van het balanceren gelijktijdig een eenvoudige cognitieve taak uitvoeren. Deze taak bestond uit hardop tellen beginnend bij één. Groep 2 kreeg een zware cognitieve taak die niet automatisch was uit te voeren. Ze moesten vanaf een willekeurig getal getallen gaan aftrekken: eerst één eraf, dan van het antwoord twee eraf, en van dat antwoord drie eraf enzovoort.

Testen: elke proefpersoon werd onder vier condities getest:

Balanceren op het niet-dominante been met een makkelijke cognitieve taak.
Balanceren op het niet-dominantie been met een moeilijke cognitieve taak.
Balanceren op het dominantie been met een makkelijke taak.
Balanceren op het dominante been met een moeilijke taak.

Training: de proefpersonen moesten de volgende taken oefenen op drie aansluitende dagen. Per trainingssessie waren er tien pogingen van dertig seconden waarbij de proefpersoon op één been op een foam kussen stond in combinatie met de cognitieve taak. Groep 1 oefende het balanceren op het niet-dominante been met een gemakkelijke cognitieve taak. Groep 2 het balanceren op het niet-dominante been met een moeilijke cognitieve taak.
(Om groep 1 toch de kans te geven de moeilijke cognitieve taak te oefenen, omdat dit later getest werd, moesten ze deze moeilijk taak ook trainen, maar dan in zit.)

Resultaten
De trainingssessies leidden tot een trainingseffect: in beide groepen verbeterde de balans gemeten direct na de training, zowel in termen van snelheid van reageren als in de uitslag van het center of presure. Twee dagen na de training bleek het effect nog in beide groepen aanwezig, maar de verbetering zet alleen verder door in de groep die met de moeilijke cognitieve taak heeft geoefend!

Beschouwing
Diverse studies toonde al eerder aan dat houdingscontrole beter getraind wordt als men op de effecten van het bewegen op de externe omgeven let, dan dat men zich innerlijk concentreert op de coördinatie van bewegingen. Mindfull lichaamsbewustzijn is dus niet in alle opzichten gunstig. Het lijkt erop dat bewuste innerlijk controle van de houding deze juist wat verstoort, terwijl externe aandacht juist het automatiseren van de houding bevordert. De resultaten uit het huidige onderzoek lijken hiermee in overeenstemming. De balans wordt beter aangeleerd tijdens een zware cognitieve dubbeltaak. Deze dubbeltaak vraagt aandacht en voorkomt dat aandacht aan het balanceren zelf gegeven wordt.
Bijkomend bevinding in dit onderzoek was dat balanstraining van het niet-dominante been ook een positief trainingseffect had op het niet getrainde dominante been. Dit wordt een bilateraal transfer effect genoemd en is al vaker in de literatuur beschreven. Dit heeft klinische implicaties voor patiënten die het aangedane been niet kunnen trainen.
De effectgrote van de bevindingen zijn relatief klein. De auteurs verklaren dit doordat ze met gezonden mensen getraind hebben. Het is mogelijk dat de gevonden effecten bij patiënten sterker zijn, maar dit moet nog onderzocht worden.