Aandacht voor de interesses van de patiënt versterkt deze interesses

Veel mensen houden hun goede voornemens, zoals meer bewegen, niet vol omdat ze er op een gegeven moment ‘geen zin meer in hebben’. Schijnbaar is het stellen van belangrijke doelen en een beloning in het vooruitzicht hebben, onvoldoende om gemotiveerd te blijven.
Om gemotiveerd te blijven is ook een positieve beleving van de activiteit nodig: het moet leuk, plezierig of interessant zijn. De auteurs van dit artikel zijn vooral geïnteresseerd in hoe de sociale omgeving deze belangstelling in de voorgenomen activiteit hoog kan houden, bijvoorbeeld door samen naar de sportschool.
Interesse hebben is erg belangrijk voor de motivatie, want als je ergens in geïnteresseerd bent wil je graag meer investeren en betrokken raken met het onderwerp, de persoon of een activiteit. In extreme vorm wordt deze interesse ervaren als flow.

Het selfregulation of motivation model stelt dat motivatie gebaseerd is op twee processen:

• een doelgerelateerde component.
• een belevingsgerelateerde component.

We beginnen vaak met de uitvoering van een voornemen door de einddoelen die we voor ogen hebben. Dat einddoel is vaak extrinsiek gemotiveerd, bijvoorbeeld omdat het goed voor de gezondheid is. Na deze start bepaalt de beleving van de activiteit of men intrinsiek gemotiveerd blijft om het te blijven uitvoeren.
Als een activiteit als saai ervaren wordt gaan sommige mensen pogingen ondernemen om het interessanter te maken, om het zo toch vol te kunnen houden. Zo koppelen sommige mensen een saaie taak aan een positieve sociale interactie: samen sporten. Mensen praten met elkaar over activiteiten en construeren zo een gezamenlijke beleving van die activiteiten, ‘sporten is heerlijk’. Zo kan men kinderen vaak horen discussiëren of een activiteit saai is of niet, en waarom. Ook kan het praten over bepaalde activiteiten en het in gedachten herbeleven van die activiteit de positieve beleving versterken. Dit treedt vooral op als de ander belangstellend luistert. Als de ander dat niet doet, vergaat ons de lust om er verder over te vertellen en ons enthousiasme daalt. Dus of men geïnteresseerd of ongeïnteresseerd luistert naar iemand die over zijn interesse vertelt bepaalt mede of die interesse versterkt of juist gedempt wordt.
De auteurs beschrijven daarna twee studies die deze theorie ondersteunen:

• Een vragenlijstonderzoek onder studenten toont aan dat hoe meer de student na een activiteit er met anderen mensen over praat, des te sterker zijn interesse in die activiteit wordt.
• In een experimentele studie bleek dat als studenten tegen ongeïnteresseerde vrienden over een computergame vertelden dat dan hun interesse in het spel relatief daalde. Als ze tegen een aandachtig luisterende vriend over het spel spraken nam hun interesse juist toe. Deze toename in interesse was er ook als de aandachtig luisterende vriend een andere mening over het spel had.

Opmerking samenvatter

Aandachtig luisteren naar de patiënt zijn interesse in- en belevingen van activiteiten die hij onderneemt, of dit nu op het vlak van gezondheid ligt of niet, zal de interesse in die activiteit versterken. Vooral bij pijnpatiënten zal men nauwgezet moeten luisteren naar hun interesses of hobby’s, om dit vervolgens met aandachtig luisteren extra aan te wakkeren. Op deze wijze helpt men de patiënt zijn aandachtsveld te verschuiven van pijn naar interesses.