‘Niet aan de pijn denken’ is een slecht advies

Het is maar de vraag of niet aan de pijn proberen te denken een effectieve strategie is. Als je ergens niet aan probeert te denken dan is de kans groot dat je er juist aan denkt (Wenger, 1992, 1994). De vraag is of dit proces ook bij pijn speelt, want dan is het accepteren van de pijn misschien een zinvoller proces.

Onderdrukken en pijn

Inderdaad zijn er aanwijzingen dat het onderdrukken van pijnsensaties en pijngedachten juist meer sensaties en meer pijngedachten geeft (Ciofffi e.a. 1993: Sullivan e.a. 1997). Hoewel een Harvey (2000) juist het tegengestelde meldt.
Aan de andere kant zijn er ook onderzoeken die aantonen dat een op acceptatie gebaseerde strategie van pijncoping juist een hoge pijntolerantie geeft en mogelijk een verlaagde pijnintensiteit (Hayes 1999; Korn 1997; Gutiérrez 2004; Goubert 2004).

In het huidige onderzoek wordt het effect van drie pijnstrategieën met elkaar vergeleken op pijntolerantie, disstress en pijn intensiteit tijdens- en 30-60 seconden na een cold pressure test (hand in ijskoud water houden).

Methode

Rond de 200 studenten deden mee. In een korte training van 20 minuten (voorgelezen) werd één van de volgende drie pijnstrategieën aangeleerd:

• Onderdrukken: het betrof pure onderdrukking van pijngedachten, pijnsensaties en/of pijnemoties. ‘Puur’ wil zeggen dat dit onderdrukken niet gecombineerd werd met afleiding. Voor het ‘onderdrukken’ werd de gedachte stoptechniek aangeleerd: bij herkennen van de ongewenste pijngedachte-, pijnsensatie-, pijngevoel zeg je innerlijk ‘ stop’, gevolgd door diep inademen en langzaam uitademen. Belangrijke voorbeelden van te onderdrukken materiaal zijn: ‘het doet veel pijn’, het is niet te verdragen’, ‘ ik word gespannen’.
• Spontane coping: de psychologie van pijn werd uitgelegd zonder verdere training, en men werd gevraag deze kennis te gebruiken tijdens de cold pressure test.
• Acceptatie: de acceptatie training was gebaseerd op ‘acceptance and commitment therapy’ (zie: http://www.cip-medien.com/01._ACT_Hayes.pdf). In essentie werd deze groep geleerd de pijnsensatie, pijngedachte, of pijnemoties neutraal te observeren en te accepteren, en niet te controleren/beheersen.

Het resultaat

Tijdens de test was de pijntolerantie het langst in de acceptatie groep en het kortst in de ‘onderdrukken’ groep. De spontane coping zat er tussen in. Zowel de intensiteit van de pijn als de ervaren spanning was significant lager tijdens de test in de acceptatiegroep dan in de twee andere groepen. Tussen de twee laatste bestond geen verschil.
Na de test (30 sec en 60 sec later) was de intensiteit van de pijn en spanning relatief het sterkst toegenomen in de ‘onderdrukken’ groep, en het minst in de acceptatie groep.

Discussie

De bevindingen zijn belangrijk omdat pijnvermijding vaak leidt tot meer beperkingen in activiteiten en sociale isolatie. Acceptatie veronderstelt dat men blijft participeren in het dagelijks leven ook al ervaart men pijn. Er is veel bewijs voor een verband tussen pijnacceptatie en minder beperkingen (zie McCracken e.a., 2004).