Ziektepercepties bepalen ernst van somatische klachten bij somatoforme stoornissen

Disfunctionele ziektepercepties lijken bij te dragen aan het ontstaan en het voortduren van somatoforme stoornissen. De belangrijkste eigenschap van somatoforme stoornissen is een terugkerende klacht over beperkende fysieke symptomen in de afwezigheid van een pathologie die deze klachten kan verklaren. Ook binnen de fysiotherapeutische setting komen deze klachten veel voor. Comorbide depressie en angststoornissen komen vaak voorbij deze groep patiënten. Een aantal studies hebben een verband gevonden tussen ziektepercepties en ziekte-uitkomsten bij patiënten met medische onverklaarde symptomen. Met bij name patiënten die meer fysieke symptomen hadden, meer consequenties van die symptomen ondervonden waren de klachten langdurig en minder voorspoedig. Een grotere hoeveelheid negatieve ziektepercepties lijken geassocieerd met slechtere ervaren gezondheid. Patiënten met onverklaarde klachten lijken meer negatieve ziektepercepties te hebben dan andere patiëntengroepen. Een vermindering in de ernst van de symptomen blijkt in veel gevallen te komen door gunstige veranderingen in de ziekteperceptie.
Gezien de hoge prevalentie van comorbiditeiten in deze patiëntengroep en de impact daarvan op de ziektepercepties, lijkt het belangrijk om de rol van deze comorbiditeiten op ziekte-uitkomsten te bestuderen. In deze studie bekijken de onderzoekers de rol die regelmatig voorkomende comorbiditeit en psychopathologie spelen in modellen die ziekte-uitkomsten van patiënten met somatoforme stoornissen proberen te verklaren. De verwachting hierbij is dat de modellen van ziekteperceptie significant beïnvloed worden door de aanwezigheid van comorbiditeiten.

Methode

Er werd gebruik gemaakt van de data van patiënten van 41 verschillende huisartsenpraktijken in Duitsland. Patiënten werden gescreend door middel van de subschalen ‘ernst van somatische symptomen’, ‘depressie’ en ‘angst’ van de Patient Health Questionnaire-15 (PHQ-15; Kroenke 2010). Door middel van een opvolgend telefonisch interview werden bij de patiënten die hoger scoorden dan 10 punten op de PHQ door middel van de Composite International Diagnostic Interview (CIDI; Wittchen and Pfister, 1997).) de somatoforme klachten gecheckt. De Brief Illness Perception Questionnaire (BIPQ; Broadbent et al., 2006) werd gebruikt om de ziektepercepties ten aanzien van de somatoforme klachten vast te stellen.

Resultaten

In totaal vulden 1645 mensen de eerste screeningslijst in. Daarvan hadden 267 mensen ernstige of matige somatische klachten gecombineerd met minstens matige niveaus van angst of depressie. Uiteindelijk werden de gegevens van 138 mensen meegenomen in het onderzoek, waarvan de meesten een somatoforme pijnstoornis hadden. Volgens de gegevens van de huisartsen had 16% van deze mensen een behandeling op het gebied van psychische gezondheid gehad.
De meeste ziektepercepties waren significant geassocieerd met ernst van de somatische symptomen en algehele gezondheid. Medische comorbiditeit en angstklachten waren significant gecorreleerd met de ernst van de somatische symptomen, en comorbide psychopathologie was significant gerelateerd aan algehele gezondheid.

Opmerkingen samenvatter

Uit dit onderzoek blijkt dat de ernst van de somatische symptomen sterk samenhangt met de ziektepercepties. Dit komt overeen met resultaten uit eerdere onderzoeken. De mate waarin comorbiditeit belangrijk is, hangt af van de uitkomstmaat. Angst had invloed om de ernst van de symptomen, maar niet op de algehele gezondheid. Verrassend was depressie in dit onderzoek niet significant geassocieerd met de ernst van de somatische klachten of de algehele gezondheid.