Massage vermindert spierpijn in bovenbeen en verbetert de presaties

Spierpijnen ontstaan bij sporters vaak als er een plotselinge verhoging is in trainingsarbeid, vooral na excentrische spieractiviteiten. De spierpijn begint doorgaans 24 uur na de activiteit en bereikt zijn maximum na 48-72 uur. De spierpijn houdt dan nog een paar dagen aan. Naast de spierpijn is vaak ook de mobiliteit afgenomen en de kracht kan met 50% verminderd zijn. Het herstel van de spierkracht vraagt soms 2 weken. Deze vorm van spierpijn wordt delayed onset muscle soreness (DOMS) genoemd. In deze samenvatting wordt het kortweg ‘spierpijn’ genoemd.

Interventies

• Sommige auteurs schrijven de spierpijn toe aan een acute ontstekingsreactie met oedeem vorming, maar ontstekingsremmers blijken niet goed te helpen.
• Ook cryotherapie of pulserend ultrageluid verlichten de spierpijn niet.
• Continu ultrageluid versterkt juist de spierpijn, waarschijnlijk door zijn warmte effect.
• Phonoforese met een ontstekingsremmers helpt wel.
• TENS lijkt de spierpijn te verlichten maar versnelt het herstel van spierkracht niet.
• Sommige auteurs adviseren met concentrische submaximale oefeningen om de spierpijn te verlichten en het krachtsherstel te versnellen, maar ook nu zijn de resultaten wisselend.
• Statisch rekken vooraf en/of na de training laat ook wisselende effecten zien.
• Compressie om de vocht afvoer in de spier te vergemakkelijken en zo de intramusculaire druk te verlagen zou helpen als er continu een druk van 10 mm Hg druk wordt gegeven (5 dagen / 24 uur per dag). De resultaten zijn veel belovend op spierpijn en kracht, maar natuurlijk erg onpraktisch voor de atleet.

Massage zou ook kunnen helpen, maar onderzoek toonde aan dat het de doorbloeding van de spier en de lymfe-afvoer niet verbeterde. Aan de andere kant kan massage creatine kinase en spierpijn verminderen als deze 2 uur na de excentrische oefeningen wordt gegeven en deze massage verlengt de neutrofielen activiteit. Massage kan helpen in het herstel. Het meest wordt klassieke massage toegepast, 10 tot 30 minuten, van distaal naar proximaal. Doorgaans wordt gestart met effleurage met een middenstuk van petrisage. Eventueel worden ook tapotement, fricties en/of vibratie toegepast. De verschillen in fysiologische effecten van deze handgrepen zijn nooit aangetoond (Zie belangrijk artikel van Weerapong e.a. 2005, in Sports Medicine, 35, 235-256.)
Petrisage direct na de excentrische oefeningen gaf geen verlichting van subjectief gerapporteerde spierpijn, maar een ander studie laat wel verlichting van spierpijn zien. Verschillende studies laten zien dat de maximale kracht niet toeneemt en ook niet sneller herstelt door massage. Of massage fysieke prestaties kan beïnvloeden is nog weinig onderzocht. Zo weet men ook nog niet of de verminderde spierkracht na excentrische oefeningen zich vertaalt in verminderd fysiek presteren. Slechts één onderzoek laat zien dat de verticale spronghoogte afneemt naar mate men meer spierpijn heeft. Wielrenners gaan met dagelijkse massage niet beter presteren of hebben door massage geen sneller herstel van de prestaties. Vandaar dat de auteurs willen onderzoeken of massage een effect heeft op spierpijn die aan het begin van het basketbaal/volleybal seizoen ontstaat en of de fysieke prestatie door massage verhoogd kan worden.

Methode
Aan dit onderzoek doen 22 eerste divisie basketball en volleyballers mee. Het onderzoek vindt plaats aan het begin van het trainingsseizoen. De atleten werd random aan de experimentele (massage) en de controlegroep toegewezen. In elke groep zaten 11 proefpersonen. De voormeting en nametingen bestaan uit:

• Verticale spronghoogte;
• Timed shuttle run (zo snel mogelijk vanaf het startpunt rond een pion rennen en weer terug naar startpunt);
• Lengte quadriceps femoris;
• Drukpijn algometrie halverwege voorzijde bovenbeen en VAS.

Twee dagen na de eerste intensieve training van het seizoen werd de meest spierpijn verwacht en vond de tweede meting plaats (in de periode daartussen mochten de atleten geen pijnverlichtend activiteiten zoals medicatie of ijs gebruiken). De onderzoekers definiëren spierpijn als de drukpijndrempel na de training met 20% verlaagd was. De experimentele groep krijgt na deze meting 17 minuten klassieke massage van de voor- en binnenzijde van de beide bovenbenen. De controlegroep wacht in de rustperiode na de (fysieke) testen (zonder te rekken of warming up). Na deze rust vond de laatste metingen plaats. De onderzoekers waren blind voor groepstoewijzing.

Resultaten
De groepen verschillen in aanvang niet op de vier metingen en ook niet in gewicht, leeftijd en lengte. In elke groep worden drie deelnemers uitgesloten van verder onderzoek omdat ze niet voldeden aan de definitie van spierpijn van de onderzoekers (20% daling van de drukpijndrempel).

• De eerste intensieve training creëert inderdaad spierpijn want de drukpijndrempel verlaagt na deze training in beide groepen met ongeveer 30% ten opzichte van de voormeting aan het begin van het seizoen.
• De verticale spronghoogte nam na de training af in beide groepen. Na de massage neemt die echter weer significant toe. In de controlegroep met alleen rust niet.
• De tijd op de shuttle run neemt in de controle groep tussen de tweede meting en derde meting significant toe. Dus op de dag van de spierpijn doen ze de tweede ronde na de rust te shuttle run trager. De experimentele groep presteert daarbij niet minder.
• Op de lengte van de quadriceps worden geen effecten van massage gevonden.
• Na de rust is alleen in de experimentele groep die massage kreeg de drukpijndrempel weer significant verhoogd (althans in het linker been). Ook de spierpijnscore op de VAS was alleen na de rust en met massage weer significant verminderd.

Conclusie
Massage twee dagen na een intensieve training kan spierpijn verlichten en de fysieke prestaties op die dag verbeteren. Dit is volgens de auteurs de eerste studie die dit aantoont bij meer objectieve pijnmetingen (drukpijndrempel) en op activiteiten niveau (shuttle run, sprong hoogte).