Fysiotherapie leidt tot gunstige resultaten bij eetstoornissen

Bij anorexia nervosa en boulimia nervosa staat naast het verstoorde eetgedrag een verstoord lichaamsbeeld en excessief sporten centraal. De behandeling van beide eetstoornissen is gericht op het verbeteren van het zelfvertrouwen en lichaamservaring. Fysiotherapie zou hierbij behulpzaam kunnen zijn. In de jaren ‘80 is al voorgesteld om fysiotherapie aan het multidisciplinaire behandelprogramma toe te voegen. Een recent review vond positieve resultaten van aërobe oefentherapie en yoga op binge eating disorders. De eetbuien worden hierdoor verminderd, de BMI verhoogd en de aërobische inspanning kan depressie verminderen. Eerdere reviews naar het effect van het toevoegen van fysiotherapie aan de behandeling zagen positieve effecten op gewicht, tevredenheid met het lichaam, stemming en kwaliteit van leven, bij zowel anorexia als boulimia patiënten. Deze reviews zijn echter gebaseerd op niet gecontroleerde trials. De auteurs van dit systematische review hebben alleen gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken geïncludeerd waarbij een vorm van fysiotherapie bij eetstoornissen wordt vergeleken met de gebruikelijke zorg of een wachtlijst.

Methode

Alle artikelen die zijn geïncludeerd, werden beoordeeld op kwaliteit met de Jadad schaal (Jadad, 1996). Van de patiëntengroepen geïncludeerd in de onderzoeken moest ten minste tweederde van de groep een formele diagnose anorexia of boulimia nervosa hebben. Fysiotherapie interventies waren aërobe oefeningen, weerstandstraining, ontspanningsoefeningen, algemeen lichaamsbesef, yoga, massage, of een combinatie hiervan. Controlegroepen ontvingen de normale behandeling of stonden op een wachtlijst. Uitkomstmaten waren de mate van eetstoornis, BMI, percentage lichaamsvet, vetvrije lichaamsgewicht, spierkracht, uithoudingsvermogen, kwaliteit van leven, angst of depressie.

Resultaten

Er werden 8 onderzoeken geïncludeerd voor kwalitatieve analyse, met een totaal van 213 participanten. Drie hiervan hadden een sterke methodologische kwaliteit volgens de Jadad-schaal. Vier studies gebruikten de Eating Disorder Inventory als meetinstrument. Alle vier vonden ze een verbetering op deze schaal, maar door verschillende behandelingen: massage, lichaamsbesef oefeningen, een combinatie van aërobische en spierkrachtoefeningen, en yoga. Patiënten met boulimia ondervonden positieve effecten op stemming door massagetherapie. Verbeteringen in angst- en depressieve gevoelens werd zowel bij anorexia als boulimia gevonden als gevolg van yoga. Oefeningen ter vergroting van het lichaamsbesef zorgde voor een verbetering in de kwaliteit van leven bij beide eetstoornissen. Twee onderzoeken vonden een verbeterde spierkracht bij participanten die spierkrachttraining hadden gehad. Laag intensieve weerstandstraining resulteerde bij mensen met anorexia in een hogere BMI.

Opmerkingen samenvatter

Aërobe training bij anorexia patiënten is wat controversieel, aangezien mensen met anorexia vaak excessief gaan sporten. In de behandeling wordt juist getracht het sporten te verminderen omdat het het voortduren en de prognose van de ziekte negatief beïnvloedt. In de onderzoeken in dit review werd juist een gewichtstoename gevonden door de aërobe training. Redenen hiervoor kunnen zijn (a) dat mensen op een gezondere manier sporten die minder op het verliezen van calorieën is gericht, (b) dat men door het volgen van de therapie ook trouwer de rest van het therapieplan volgt, en (c) angst om aan te komen wordt verminderd. Ook yoga lijkt gevoelens van angst, depressie en ontevredenheid met het lichaam te verminderen. Hoewel er nog weinig RCT’s van methodologisch goede kwaliteit zijn uitgevoerd, lijkt fysiotherapie een gunstige toevoeging aan het multidisciplinaire behandelplan.

Zie ook:
Een fysiotherapeutische benadering van patiënten met anorexia